شنبه، اردیبهشت ۰۴، ۱۳۸۹

در حاشیه تخریب شبانه یادبود امیر علیشیر در شهر مزار شریف

حمله به یادبود آنکه ز یادها نمی‌رود / سید حیدر بیات

نام حضرت امير علي‌شير نوايي در تاريخ شرق با عرفان، ادبيات، سياست، عمارت و آباداني تؤام است. دريغ كه ابعاد اجتماعي و سياسي زندگي امير براي ما گفته نشده است و ما از زندگي سراسر «خدمت به خلق» و «عمارت و سازندگی» این بزرگ و به تعبیر بعضی از نویسندگان «پدر رنسانس شرق» بی‌خبریم.
امروز بعد از خواندن خبری مبنی بر تخریب شبانه یادبود امیر علیشیر در شهر مزار شریف به یاد بناهایی افتادم که به دستور امیر بر مزار بزرگان ادب و عرفان ساخته شده‌اند. به یاد نامه‌های عارفان و پیران به نوایی افتادم که امیر را به دستگیری از درماندگان تشویق می‌کردند و وی مکاتیب آنان را بر روی چشم می‌نهاد و سمعا و طاعتا می‌گفت.
این همه را به تفاریق ایام در مقالات، کتابها و و سایتهای مختلف در مورد امیر خوانده‌ام و امروز که می‌خواستم شمه‌ای از اینها را بنویسم می‌دانستم منابع کافی در اختیار ندارم. نگاهی به قفسه کتابها انداختم، تنها کتابی که در این زمینه داشتم زندگانی خواجه احرار ولی نگاشته پروفسور باتور خان خلعت پور بود که به کوشش رحیم مسلمان قبادیانی توسط توسط دفتر نشر اسلامی در ایران منتشر شده است. در صفحه ۱۰۴ این کتاب می‌خوانیم:
«در فعالیت سیاسی و اجتماعی نوائی پشتیبانی از مظلومان، تلاش در برقراری عدالت و امنیت، کوشش برای حل مسالمت آمیز مناقشه، موقع مرکزی را اشغال می‌نمایند. اسناد موجود از آن گواهی می‌دهند که او را بر این راه نیک بیش از دیگران دو نفر، مولانا جامی و خواجه احرار، هدایت نموده‌اند.»
در سایتهای اینترنتی نیز جستجو کردم. در سایت شبکه آموز سیما(ی ایران) به مقاله جالبی از اسدالله محقق برخوردم. خوشبختانه این مقاله به نقش امیر علیشیر در آبادانی و سازندگی اشارات خوبی‌ دارد:

« نوايي در آباداني و شكوفايي كشور نقش سازنده و عمده اي را بازي كرد. مكتبها، مدرسه ها، مساجد و بيمارستانها و پلها ايجاد نمود كه تعدادش از ۳۷۰ تجاوز مي كرد. با در نظر داشت اين حقيقت مسلم و انكار ناپذير تاريخي علي شير نوايي در خراسان و تركستان از نظر ايجاد مراكز خيريه شخصيت كم نظير شناخته شده است. در اين خصوص و همچنين تجديد و احياي تمدن و فرهنگ اصيل ناب اسلامي و انساني از نويسنده هاي بزرگ جهان و مورخان ممتاز چون دولت شاه سمرقندي و خواند مير و ديگران معلومات مستند و موثق به دست آورد. »
آقای محقق که استاديار گروه فارسي دانشگاه ملي زبانهاي نوين – اسلام آباد است مقاله خود را اینگونه ادامه می‌دهد « علي شير نوايي شخصي كريم و بخشنده بود. از دانشمندان، فضلا و شاعران قدرداني به عمل مي آورد. پرفسور براون او را به ماليناس سيلينوف رومي تشبيه كرده است، زيرا كه علما و دانشمندان دور و برش حلقه مي زدند. علي شير نوايي يكي از ارادتمندان خاص مولانا نورالدين عبدالرحمن جامي بود، جامي بيشتر نبشته هايش را به تقاضاي علي شير نوايي به رشته تحرير در آورده است.»


با این تفاصیل حمله شبانه به یادبود امیری چنین خوشنام و شاعری چنین بلند آوازه تنها عرض تخریب‌کنندگان را می‌برد و بس.

هیچ نظری موجود نیست: