حسنلی جامی­نین تاپماجاسی!

حسنلی جامی­نین تاپماجاسی!

تاپماجانین چؤزمه­ یی اوچون بیر بالاجا چابا!

«علیرضا فرشی»

بو یازیدا ایسته­ ییرم بیر آزجیق دا اولسا، اؤز باخیشیمی حسنلی تپه­ سیندن تاپیلمیش «حسنلی جامی»­نا گؤره یازام. هر زاددان اول بیلمه­ یینیز لازیمدیر کی من آرخئولوق، میفولوق، و ... دئییلم و یالنیز اؤز گؤروشومو بورادا ایضاح ائتمک ایسته­ ییرم. حسنلی جامی­نی اوچ پارچایا بؤلسک، بو بؤلوملری آشاغیداکی شکیل­ده گؤره بیلرسینیز:

منیم باخیشیما گؤره بو شکیللر «اوچ تانری­نی» و «اوچ دؤنمی» گؤستریر. بو دؤنملر 1-یاز، 2-یای، و 3-گوز و قیش مئوسیملری­دیر.

یاز مئوسیمی

یاز مئوسیمینده اولان سیمگه­ لر یوخاریداکی شکیل­ده گؤستریلیر:

1-              قاتیرلی چرخلی آرابا اوستونده ایکی بوینوزلو تورپاق و یئر تانری­سی

2-              ایکی قویونو گتیرن روحانی ایکی کیشی

3-              قوچ

4-              گوللو-چیچکلی لوت بیر قیز

5-              اووچو

6-              بئلینده بیر اینسان دوران قارتال

یوخاریدا گلن سیمگه­ لرین هامی­سی یازا مربوط اولان سیمگه­ لردیلر. بوینوزلو اینسان تورپاق تانری­سی­دیر و یازدا تورپاق اکینه­ جک اوچون حاضیرلانیر. قویون و قوچ یاز فصلی­نین سیمگه­ لری­دیلر و یازین بیرینجی آیی­نین بورجو دا «قوچ»دور. قیز دا یازین دوغقونلوق و بارلی اولدوغونو و گول-چیچک­ین آچماسی­نین سیمگه­ سی­دیر. اووچولار بو آیلار­دا اووا چیخارلار. قارتال دا دوغماق و بار نیشانه­سی و اووچولوغا یاردیم ائدن قوشدور.

یای مئوسیمی

یوخاریداکی شکیل­ده بیر سیرا سیمگه­ لر واردیر:

1-              آینالی-زولالی بیر اینسان گونش آسلانی یورودور و قورویور

2-              ایکی اینسان بیر اهریمنی و دئوی ساخلاییب و ائتگی­سیزلشدیریب­لر

3-              بیر آنا، بیر آتا و اورتالاریندا بیر اوشاق

4-              الینده جامی اولان بیر ساواشچی کی ایکی اینک آیاقلی بیر میزین اؤنونده دیز چؤکوب

5-              اوچ قمه

یای آیلار­ینین سیمگه­ سی گونش­دیر. اسیر گونش سیمگه­ سی بودوندا اولان آسلان کی آینالی-زولالی بیر اینسانلا قورونور گونشین سیمگه­ سی­دیر. آتلا چکیلین چرخلی آرابانین اوستونده ده بیر قانادلی گونش باشیندا دوران تانری واردیر. بو مئوسیم­ده اهریمن و پیسلیک­لر و سویوقلوغون ندنی اولان دئوین ال-آیاغی باغلانیب و ایکی کیشی بو دئوی ساخلاییب­ و ائتگی­سیزلشدیریب­لر. بیر آنا، بیر اینک آیاقلی صندلی­نین اوستونده اوتوران آتا، و اورتالاریندا بیر بالا واردیر. الینده بیر جامی اولان ساواشچی بیر اینک آیاقلی میزین اؤنونده دیز چؤکوبدور و گوز-قیش ساواشینا حاضیر اولور. اوچ قمه آسیلی­دیر و اهریمن­له ساواشا حاضیرلانیب­لار.

گوز و قیش

بو مئوسیم اهریمن­له ساواش مئوسیمی­دیر. یوخاریداکی شکیل­ده اولان سیمگه­ لر:

1-  ایکی قانادلی ساواش تانری­سی بیر زرهلی، بوینوزلو اؤکوزون آراباسی­نین اوستونده­

2-  بیر زرهلی، اوچ باشلی اژدها و ساواشا حاضیرلانان اینسان

3-  اللرینده ساواش آراجی اولان بیر ساواشچی پهلوان

4-  یاتمیش اسلان (گونش)

5-  الینده جام اولان بیر روحانی کیشی

ایکی قانادلی ساواش تانری­سی بیر زرهلی، بوینوزلو اؤکوزون آراباسی­نین اوستونده­ دیر و قار-قیش­ین و سویوق اهریمنین ساواشینا گئدیر. بیر ساواشچی پهلوان اهریمن­له شاواشیر. گونش سیمگه­ سی اولان آسلان اورتادا یوخدور، یاتیب­دیر و اهریمنین اسیری اولوبدور. قیشین سونوندا سو آخیر و اژدهانین باشینا تؤکولور و قیش دا سونا چاتیر. روحانی کیشی جامی یئنی آخان سو ایله دولدورور.