به بهانه سالگرد تاسیس اولین جمهوری دموکراتیک شرق

اویرنجی:

محمد امین رسولزاده بانی جمهوری دموکراتیک آذربایجان بعنوان اولین جمهوری ترک در تاریخ، در سال 1884 در شهر بهشتی باکو چشم به جهان گشود. فعالیتهای خود را از سن نوزده سالگی با قلم زدن در روزنامه ها آغاز کرد. در دوره ای که در منطقه، مبارزه با حکومتهای دیکتاتور و مطلق گرا آغاز شده بود، رسولزاده نیز به این جریان فکری پیوست. پس از جنگ روس - ژاپن و تضعیف پایه های روسیه تزاری، امواج اندیشه های سیاسی در آذربایجان متلاطم تر گشته جریانات فکری هویت طلبانه مطرح گردید. در چهارچوب این جریانات فکری مختلف، آینده ترکان مسلمان اسیر در زندان روسیه تزاری بمورد بحث گذاشته شد. در چنین اوضاع و احوال رسولزاده، مبارزات خود جهت استقلال آذربایجان شمالی را آغاز کرد. بدلیل  همین افکار  و عقایدش مجبور به ترک جغرافیای تحت استعمار روسها شد. اندیشه های هویت خواهی و ملی گرایی رسولزاده در خلال اقامت در استانبول تقویت شد. پس از بازگشت به باکو با انتشار مجله دیرلیک، بر لزوم  تلاش برای بوجود آوردن زبان ترکی مشترک تاکید کرد. در سال 1917  ریاست حزب مساوات را بر عهده گرفت. رشولراده معتقد بود جوامعی که خواهان دستیابی به استقلال هستند قبل از هر چیز بایستی خود را شناخته و حول محور اندیشه و اهدافی مشترک گرد آیند. به نظر ایشان جوامع محروم از این قدرت و ایمان  نخواهند توانست موجودیت خود را به اثبات برسانند.

رسولزاده در بیست و هشتم می سال 1918 و پس از اعلان استقلال جمهوری آذربایجان، از سوی شورای ملی آذربایجان بعنوان رئیس جمهور این جمهوری دموکراتیک انتخاب گردید.  اگر چه در سال 1920  جمهوری آذربایجان از طرف ارتش سرخ تحت اشغال در آمد ولی "بزیر آوردن پرچمی که بر افراشته می شود ناممکن است". این حقیقت کسب مجدد استقلال جمهوری آذربایجان پس از سالها اشغال، تجلی یافت!

 رسولزاده در پی سالها مبارزه بی امان جهت آزادی و استقلال مردم آذربایجان، در روز ششم مارس 1955 در آنکارا چشم از جهان فرو بست.