خانه‌هاي مشروطه خواهان تبريز از جمله خانه‌ي ستارخان سردار ملي در محله‌ي "اميرخيزي" (اميره قيز)، خانه‌ي علي موسيو در محله‌ي "دوه چي" و خانه‌ي ميرهاشم خان خياباني به عنوان مركز تصميم‌گيري‌ها و تجمع انقلابيون مطرح بوده‌اند كه مهمترين آنها خانه‌ي ستارخان بود، اما روس‌ها تمامي اين سه خانه‌ي مهم را به گونه‌اي با خاك يكسان كردند كه حتي نشانه‌اي هم از آنها باقي نمانده است. از ميان تمامي خانه‌هاي مجاهدين انقلاب مشروطه تنها خانه‌ي حاج مهدي كوزه كناني (ابوالمله) باقي مانده است كه امروزه با نام خانه‌ي مشروطه مشهور است و خاستگاه اصلي انقلاب مشروطيت ايران به شمار مي رود.
اين خانه كه بخش عظيمي از انقلاب مشروطيت، وامدارآن مي باشد، بعد از به توپ بسته‌شدن مجلس شوراي ملي در سال 1287 هجري شمسي و در جنگ‌هاي يازده ماهه‌ي تبريز عليه نيروهاي دولتي و نيز از آغاز دوران استبداد صغير، ستاد فرماندهي، مركز تجمع، محل تشكيل جلسات مجاهدين و رهبران بزرگي چون ستارخان، باقرخان، علي موسيو و ساير انقلابيون بود و تصميم مهم و انقلابي پايين آوردن پرچم‌هاي سفيد تسليم در مقابل قواي محمدعلي شاه قاجار در همين خانه گرفته شده است.
بناي خانه‌ي مشروطيت كه امروزه به موزه‌ي مشروطه تبديل شده، در اصل به حاج‌مهدي كوزه‌كناني(معروف به ابوالمله) از شفيتگان حريت، آزادي و بازرگان انقلابي تبريز تعلق داشت كه وي در اوايل نهضت مشروطيت آن را در اختيار انجمن ايالتي تبريز گذاشت.
اين خانه به دليل برخورداري از معماري خاص و انتساب آن به سران نهضت مشروطه، از جاذبه‌هاي فرهنگي و معماري آذربايجان به شمار مي‌آيد.
امروزه موزه‌ي مشروطه، با داشتن مجموعه‌ي قابل توجهي از عكس‌هاي مستند و تابلوهاي نقاشي از تصاوير بزرگان مشروطه، اسناد و مدارك، نامه‌ها و اعلاميه‌هاي مربوط به قيام مبارزان و مجاهدان مشروطه، يكي از گنجينه‌هاي منحصر به فرد كشور در تاريخ معاصر محسوب ميشود.
اين بنا با قسمت الحاقي آن در زميني به مساحت هزار و 300 متر مربع ساخته شده است و طبقه‌ي اندروني و بيروني آن حاصل ذوق هنرمندانه‌ي معمار تبريزي به نام "حاج ولي معمار" است كه سال‌ها در روسيه ساكن بود و پس از بازگشت به تبريز در سال 1247 هجري شمسي آن را بنا نهاد.
ويژگي‌هاي خاص معماري دوره‌ي قاجار، تزئينات چشمگير، به كارگيري نورگير زيبا و چشم‌نواز موسوم به كلاه فرهنگي با ستون‌ها و سرستون‌هاي گچبري شده، پنجره‌هاي ارسي، درهاي منبت‌كاري شده در اتاق اصلي موسوم به "طنبي" و غلام گردش دور راه‌پله است كه هر كدام به نوعي ذوق و هنر ايراني را به نمايش گذاشته و آن را به يك نمونه منحصر به فرد مبدل كرده است.
بناي تاريخي خانه‌ي مشروطه، با معماري دوران قاجار در محله‌ي قديمي راسته كوچه و در ضلع غربي مجموعه‌ي بازار تبريز واقع شده است.
بناي خانه مشروطه به لحاظ اهميت تاريخي در سال 1354 هجري شمسي به شماره 1171 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيد و در سال 1367 هجري شمسي توسط سازمان ميراث فرهنگي كشور خريداري شد.
خانه مشروطيت از سال 1375 هجري شمسي پس از مرمت و تجهيز تالار اصلي و اتاق‌هاي گوشواره و با به نمايش گذاشتن اسناد و مداركي از دوران پر فراز و نشيب انقلاب مشروطه به عنوان موزه آغاز به كار كرد. از مهمترين اموال ارايه شده در آن مي‌توان به فرش مشروطه، لوازم شخصي سران انقلاب و ديگر اسناد و مدارك اهدايي مرتبط با انقلاب مشروطيت اشاره كرد.
همچنين از ديگر اشياي مهم ارايه شده در اين گنجينه مي‌توان از سلاح كمري ستارخان و لوازم تحرير شهيد ثقه‌الاسلام تبريزي و يادگارهاي شخصي حاج مهدي كوزه‌كناني و سيدسراج ، ليلاوايي و سردار عشاير و نيز پيكره‌هاي ستارخان و باقرخان، حسين خان باغبان و حاج مهدي كوزه‌كناني و تنديس چندين نفر از مجاهدان مشروطه، مانند ميرزا جهانگيرخان صوراسرافيل و ميرزا ابراهيم‌خان صبا و لوح تقدير مجلس شوراي اسلامي ملي از خدمات سردار و سالار و فرش دستباف انقلاب نام برد.
تنديس‌هاي ميرزا جهانگيرخان صوراسرافيل و ميرزا ابراهيم‌خان صبا كه در اتاق طنبي خانه مشروطه قرار گرفته اند، همزمان با سالروز انقلاب مشروطه در سال 1382 توسط نوادگان ميرزا ابراهيم‌خان صبا ـ از مجاهدان معروف مشروطه ـ پرده‌برداري شدند.احمد حسيني و محمد تيموري هنرمندان سازنده اين تنديس‌ها هستند.
بناي تاريخي خانه‌ي مشروطه، با معماري دوران قاجار در محله‌ي قديمي راسته كوچه و در ضلع غربي مجموعه‌ي بازار تبريز واقع شده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر