پنجشنبه، مهر ۰۸، ۱۳۸۹

اورمودان گلن ايشيق لار-بالوولو ميسكين


نه غم دن آييغام نه ده سرخوشام
نه گونوم خوش گئچير نه قاره بيللاه
نه طبعيم سويوخدور نه دل آتشم
نه تشنه يم آبه نه قاره بيللاه
آتاسي موللا كريم قصاب اوغلي و اورمونون بالوو كندينده آنادان اولموش (1850ميلادي).سويله شيلرده واركي اونون طايفاسي يونيسلي ، شاه ايسماعيل صفوي واقتيندا مذهبلرين سونني ليقدن شيعه مذهبينه چويرميه زورلانديقيندان سونرا گونيين كوزه چيان(كوزه كنان) قصبه سيندن اورمويا كوچموشلر. آدي حسين و تخلصي مسكيندير،مذهبي شافعي و كورا سونني طايفاسينا عاييددير.
ميسكينين ايلك عومري دوللي مصطفي نين حياتينين سون ايللرينه مصاديف اولور. همچنين آوازه لري چوخ اوجا و بوگونه گليب چاتميش آشيق خان بابا ، آشيق مهدي ، آشيق عبدالكريم(اورمو كندلريندن)، آشيق قول هارتون(سالماسدان)، و بالوو كنديندن آشيقلار حمزه، غلام، صلاح ، محمد جعفر له معاصيردير.
ميسكين دفعه لر جه توركيه يه گديب گليب و ئوردادا ئوز تاثيرين بيراخميشدير ، اله كي بوگونده اوردا شعرلري ئوزانلار طرفيندن چاليب اوخونماقداديلار. عومرونون سون ايكي ايلين عيراقين اربيل شهرينده ، اوغوللوقي بابا و هم يرليلريله گچيريب و بو شهر 1917نجي ايلده اينگليس لرين الينه دوشدوكدن سونرا وطنه قييدماق ايستر آمما يولدا خسته لنيب و ئولور.ميسكين 66ايل ياشادي.
بو شاعيردن بير شعر دفتري جنابلار جمال آيريملو و حميد شافعي هيمتيله 1378نجي ايلده چاپ اولونوبدور. اونون اشعاري تماماً تورکی ديلينده و هجایی؛ «دیوانی»، «قوشما»، «گرایلی»، «تجنیس»، «جیغالی تجنیس» و «دوداق دیمز» قاليبلاريندا قوشولوبدور.
بش گون بو فاني دونيادا اعتبار ائديم نه ائديم؟
دردبيله نه ، بيلميه نه جان نثار ائديم نه ائديم؟
بير توكنمز درده دوشدوم بولماديم چارا،
دواسيز دردين اليندن لوقمانا گئديم نه ائديم؟
بو هجرانا دوشه لي ياسديقا قويدوم سري،
گوزومو تيكديم قاپيا كيمسه گيرمز ايچري.
بير آخ چكديم نهاديم دان قوي گلسين اجل تري،
بوندان آرتيق سيتم اولماز آهي زار ائديم نه ائديم؟
ميسكينين شعرلريندن بير اورنك داها:
من گلیردیم نازلی یارین ائلیندن
 قوهوم نازلی قارداش نازلی ائل نازلی
ایدیم بوداغینی دردیم گولوندن
بولبول نازلی، قونچا نازلی، گول نازلی

اوخودوغوم «الیف»یمدی «ب»ییمدی
دردی دیلی درد بیلنه دئ ایندی
نازلی دیلبر دوردو رختین گئییندی
کمر نازلی، فامت نازلی، بئل نازلی

خان باده سین خان دولدورسون، خان ایچسین
جسد ایچسین، جانان ایچسین، جان ایچسین
ایکی سئوگی بیر-بیر ایله سئویشسین
دوداق نازلی، بوخاق نازلی، دیل نازلی

حسینی-یم من ده اولدوم بئچارا
سیر رقیبلر نه پئشه یه نه کارا
سونا تکین توتدوم چکیم کنارا
سونا نازلی، ترلان نازلی، گؤل نازلی


Urmudan gələn ışıq lar - baluvlu miskin

nə qəm dən ayığam nə də sərxuşam
nə günüm xüş geçir nə qarə bıllah
nə təbim süyüxdür nə dəl atşm
nə təşnə yəm abə nə qarə bıllah

 atası mulla kərim qəssab oğlı və urmunun baluv kəndində anadan olmuş ( 1850mıladı ) . süylə şilərdə varkı onun tayfası yünisli , şaə ısmaıl səfəvi vaqtında məzhəblərin sünni liqdən şiə məzhəbinə çüyrmiə zurlandıqından sonra güniyn küzə çıan ( küzə kənan ) qəsbə sindən urmuya küçmüşlər . adı hüsen və təxlsi məskindir , məzhəbi şafı və kura sünni tayfasına ayiddir . miskinin ilk əvmri dülli mustafa nin həyatının son illərinə məsadıf olur . həmçinin avazə ləri çox oca və bugünə gəlib çatmış aşıq xan baba , aşıq məhdi , aşıq əbdalkrım ( urmu kənədlərindən ) , aşıq qol hartun ( salmasdan ) , və baluv kəndindən aşıqlar həməzə , qəlam , səlah , məhəmməd cəfər lə məasırdır . miskin dəfə lər cə türkiə yə gədib gəlib və evrdada evz təsirin bıraxmışdır , ələ ki bugündə orda şerləri evzanlar tərəfindən çalıb oxunmaqdadılar . əvmrünün son iki ilin əyraqın ərbıl şəhrində , oğulluqı baba və həm yərlilərilə gəçirib və bu şəhr 1917nci ildə ınglıs lərin əlinə düşdükdən sonra vətənə qıydmaq istər amma yolda xəstə lənib və evlür . miskin 66ayl yaşadı . bu şairdən bir şer dəftri cənablar cəmal ayrımlu və həmid şafı himmətilə 1378nci ildə çap olunubdur . onun əşarı təmamaً türki dilində və həcayı ; « dıvanı» , « quşma» , « gəraylı» , « təcnis» , « cığalı təcnis» və « dudaq diməz» qalıblarında qüşülübdür .
beş gün bu fanı dünyada etibar edim nə edim ?
dərdbilə nə , bilmiə nə can nisar edim nə edim ?
bir tükənməz dərdə düşdüm bulmadım çara ,
duasız dərdin əlındən luqmana gedim nə edim ?
bu həcrana düşə li yasdıqa qüydüm səri ,
güzümü tikdim qapıa kimsə girməz ıçrı .
bir ax çəkdim nəhadım dan qüy gəlsin əcl təri ,
bundan artıq sitəm olmaz ahı zar edim nə edim ?

miskinin şerlərindən bir ornk daha:

mən gəlirdim nazlı yarın elindən
qühüm nazlı qardaş nazlı el nazlı
ıdım budağını dərdim gülündən bülbül nazlı ,
qunça nazlı , gül nazlı oxuduğum « əlıf»ımdı « bə»iymdi
dərdi dili dərd bilənə de ındı
nazlı dilbr durdu rəxtin geyindi
kəmr nazlı , famt nazlı , bel nazlı

xan badə sin xan düldürsün ,
xan ıçsın cəsd ıçsın , canan ıçsın , can ıçsın
iki sevgi bir - bir ilə sevişsin
dudaq nazlı , buxaq nazlı , dil nazlı

hüseni - yəm mən də oldum beçara
sir rəqiblər nə peşə yə nə kara
sona təkin tütdüm çəkim kənara
sona nazlı , tərlan nazlı ,

هیچ نظری موجود نیست: