اورمودان گلن ايشيق لار-بالوولو ميسكين

نه غم دن آييغام نه ده سرخوشام

نه گونوم خوش گئچير نه قاره بيللاه

نه طبعيم سويوخدور نه دل آتشم

نه تشنه يم آبه نه قاره بيللاه

آتاسي موللا كريم قصاب اوغلي و اورمونون بالوو كندينده آنادان اولموش (1850ميلادي).سويله شيلرده واركي اونون طايفاسي يونيسلي ، شاه ايسماعيل صفوي واقتيندا مذهبلرين سونني ليقدن شيعه مذهبينه چويرميه زورلانديقيندان سونرا گونيين كوزه چيان(كوزه كنان) قصبه سيندن اورمويا كوچموشلر. آدي حسين و تخلصي مسكيندير،مذهبي شافعي و كورا سونني طايفاسينا عاييددير.

ميسكينين ايلك عومري دوللي مصطفي نين حياتينين سون ايللرينه مصاديف اولور. همچنين آوازه لري چوخ اوجا و بوگونه گليب چاتميش آشيق خان بابا ، آشيق مهدي ، آشيق عبدالكريم(اورمو كندلريندن)، آشيق قول هارتون(سالماسدان)، و بالوو كنديندن آشيقلار حمزه، غلام، صلاح ، محمد جعفر له معاصيردير.

ميسكين دفعه لر جه توركيه يه گديب گليب و ئوردادا ئوز تاثيرين بيراخميشدير ، اله كي بوگونده اوردا شعرلري ئوزانلار طرفيندن چاليب اوخونماقداديلار. عومرونون سون ايكي ايلين عيراقين اربيل شهرينده ، اوغوللوقي بابا و هم يرليلريله گچيريب و بو شهر 1917نجي ايلده اينگليس لرين الينه دوشدوكدن سونرا وطنه قييدماق ايستر آمما يولدا خسته لنيب و ئولور.ميسكين 66ايل ياشادي.

بو شاعيردن بير شعر دفتري جنابلار جمال آيريملو و حميد شافعي هيمتيله 1378نجي ايلده چاپ اولونوبدور. اونون اشعاري تماماً تورکی ديلينده و هجایی؛ «دیوانی»، «قوشما»، «گرایلی»، «تجنیس»، «جیغالی تجنیس» و «دوداق دیمز» قاليبلاريندا قوشولوبدور.

بش گون بو فاني دونيادا اعتبار ائديم نه ائديم؟

دردبيله نه ، بيلميه نه جان نثار ائديم نه ائديم؟

بير توكنمز درده دوشدوم بولماديم چارا،

دواسيز دردين اليندن لوقمانا گئديم نه ائديم؟

بو هجرانا دوشه لي ياسديقا قويدوم سري،

گوزومو تيكديم قاپيا كيمسه گيرمز ايچري.

بير آخ چكديم نهاديم دان قوي گلسين اجل تري،

بوندان آرتيق سيتم اولماز آهي زار ائديم نه ائديم؟

ميسكينين شعرلريندن بير اورنك داها:

من گلیردیم نازلی یارین ائلیندن

 قوهوم نازلی قارداش نازلی ائل نازلی

ایدیم بوداغینی دردیم گولوندن

بولبول نازلی، قونچا نازلی، گول نازلی

اوخودوغوم «الیف»یمدی «ب»ییمدی

دردی دیلی درد بیلنه دئ ایندی

نازلی دیلبر دوردو رختین گئییندی

کمر نازلی، فامت نازلی، بئل نازلی

خان باده سین خان دولدورسون، خان ایچسین

جسد ایچسین، جانان ایچسین، جان ایچسین

ایکی سئوگی بیر-بیر ایله سئویشسین

دوداق نازلی، بوخاق نازلی، دیل نازلی

حسینی-یم من ده اولدوم بئچارا

سیر رقیبلر نه پئشه یه نه کارا

سونا تکین توتدوم چکیم کنارا

سونا نازلی، ترلان نازلی، گؤل نازلی

Urmudan gələn ışıq lar - baluvlu miskin

nə qəm dən ayığam nə də sərxuşam

nə günüm xüş geçir nə qarə bıllah

nə təbim süyüxdür nə dəl atşm

nə təşnə yəm abə nə qarə bıllah

 atası mulla kərim qəssab oğlı və urmunun baluv kəndində anadan olmuş ( 1850mıladı ) . süylə şilərdə varkı onun tayfası yünisli , şaə ısmaıl səfəvi vaqtında məzhəblərin sünni liqdən şiə məzhəbinə çüyrmiə zurlandıqından sonra güniyn küzə çıan ( küzə kənan ) qəsbə sindən urmuya küçmüşlər . adı hüsen və təxlsi məskindir , məzhəbi şafı və kura sünni tayfasına ayiddir . miskinin ilk əvmri dülli mustafa nin həyatının son illərinə məsadıf olur . həmçinin avazə ləri çox oca və bugünə gəlib çatmış aşıq xan baba , aşıq məhdi , aşıq əbdalkrım ( urmu kənədlərindən ) , aşıq qol hartun ( salmasdan ) , və baluv kəndindən aşıqlar həməzə , qəlam , səlah , məhəmməd cəfər lə məasırdır . miskin dəfə lər cə türkiə yə gədib gəlib və evrdada evz təsirin bıraxmışdır , ələ ki bugündə orda şerləri evzanlar tərəfindən çalıb oxunmaqdadılar . əvmrünün son iki ilin əyraqın ərbıl şəhrində , oğulluqı baba və həm yərlilərilə gəçirib və bu şəhr 1917nci ildə ınglıs lərin əlinə düşdükdən sonra vətənə qıydmaq istər amma yolda xəstə lənib və evlür . miskin 66ayl yaşadı . bu şairdən bir şer dəftri cənablar cəmal ayrımlu və həmid şafı himmətilə 1378nci ildə çap olunubdur . onun əşarı təmamaً türki dilində və həcayı ; « dıvanı» , « quşma» , « gəraylı» , « təcnis» , « cığalı təcnis» və « dudaq diməz» qalıblarında qüşülübdür .

beş gün bu fanı dünyada etibar edim nə edim ?

dərdbilə nə , bilmiə nə can nisar edim nə edim ?

bir tükənməz dərdə düşdüm bulmadım çara ,

duasız dərdin əlındən luqmana gedim nə edim ?

bu həcrana düşə li yasdıqa qüydüm səri ,

güzümü tikdim qapıa kimsə girməz ıçrı .

bir ax çəkdim nəhadım dan qüy gəlsin əcl təri ,

bundan artıq sitəm olmaz ahı zar edim nə edim ?

miskinin şerlərindən bir ornk daha:

mən gəlirdim nazlı yarın elindən

qühüm nazlı qardaş nazlı el nazlı

ıdım budağını dərdim gülündən bülbül nazlı ,

qunça nazlı , gül nazlı oxuduğum « əlıf»ımdı « bə»iymdi

dərdi dili dərd bilənə de ındı

nazlı dilbr durdu rəxtin geyindi

kəmr nazlı , famt nazlı , bel nazlı

xan badə sin xan düldürsün ,

xan ıçsın cəsd ıçsın , canan ıçsın , can ıçsın

iki sevgi bir - bir ilə sevişsin

dudaq nazlı , buxaq nazlı , dil nazlı

hüseni - yəm mən də oldum beçara

sir rəqiblər nə peşə yə nə kara

sona təkin tütdüm çəkim kənara

sona nazlı , tərlan nazlı ,

Dün ve Dünden Sonra

Kirli propaganda ve yalanlar. Paket anayasa değişikliği ve bu sanki 1982 anayasasında yapılacak ilk değişiklikmiş gibi ve hatta sanki tüm 1982 Anayasasını ortadan kaldıracakmış gibi bir söylemle temellendirilmeye çalışılan aldatıcı propaganda. Halbuki bundan önce tam 16 kez bu 1982 anayasası değişmişti.

Kirli propagandanın bir diğer ayağı; bu anayasa değişiklikleriyle 1980 darbecilerine, işkencelerine karşı “özgürlüklerin, demokrasinin” hakim kılınacak olmasıymış. Evet, bu değişiklikler sonucunda da hâlâ bir sanık muhatabı hakim-savcıyı yasadaki koşullar nedeniyle Adalet Bakanı'na şikayet edebiliyor, ancak artık Adalet Bakanı'nın vereceği karara karşı yargı yolu kapanıyor. Gerçekten özgürlük bu olsa gerek! YAŞ'a ve HSYK kararlarına yargı yolu açılırken peki neden burada yargı yolu kapatılıyor! Özgürlük ve eşitlik bu mudur? Kavramlar havalarda uçuşuyor ve pek çoğunun oturduğu somut bir zemin yok, içi boş.

Sonra bir başka söylem daha, 1980 darbecileri yargılansın!

12.Eylül.1980 – 12.Eylül.2010, 30. yılında, zaman aşımı süresinin dolduğu günde darbecilerin yargılanma yasakları kaldırılıyor, müthiş bir ironi ancak dalga geçer gibi! Peki neden 2002-2010 arasında bu yasaklar kaldırılmadı, TBMM'deki diğer partiler bu yasakların kaldırılmasına evet oyu verecekken? Niye zaman aşımının kalktığı gün beklendi?

Çünkü AKP'nin ve Başbakan Tayyip Erdoğan'ın söyledikleri koca bir yalandır. AKP'li yöneticiler darbe yapmış hiç kimseyi yargılamak istemiyor. İsteseler, sürekli mağdur olduklarını söyledikleri 28 Şubat darbecilerini, Çevik Bir'leri yargılarlardı. Ses yok.

E-muhtıra yani e-darbe tehdidini savuran Yaşar Büyükanıt'a karşı da bir yargılama yok! Yargılama yerine pazarlık yapılıyor, Dolmabahçe'de gizli kapılar ardında. Ne açıklanacaksa, “o açıklarsa ben de açıklarım” diyor Tayyip Erdoğan. Maskeli yüzler kuşağındayız.

Bülent Arınç, haftada bir çıkıp darbeciler-işkenceciler gibi sıfatlarla TSK'ya ve onun dünkü bugünkü komutanlarına örtülü ve bazen de açıktan salvolar yapıyor, izliyoruz. Bunun yerine bir dilekçe yazsa ve cumhuriyet başsavcılığına gidip 28 Şubatçıları ve Yaşar Büyükanıt'ı darbe girişiminde bulunmak iddiasıyla şikayet etse, laftan öteye gidebilseler! İddia ediyorum, şikayet edemezler. Belki 28 Şubat'ın 30. yıldönümünde, zaman aşımı süresinin dolduğu günde şikayet edebilirler, bu istisna! Demek ki referandumdaki “1980 darbecilerini” yargılama isteği de büyük bir yalanın parçasıydı.

Sonuçta toplumun %58'i “evet” dedi. Hayırlı olsun.

Bu referandum sonucu nedeniyle toplumda evetçi-hayırcı ayrımına ve bölgesel-kentsel olarak da evetçi yerler hayırcı yerler ayrımına gidilmemelidir, bu bir toplumsal ayrışma konusu yapılmamalıdır. Bunun aksi istenmektedir. Evet diyen de hayır diyen de bu ülkenin vatandaşıdır. 2010 birleşme yılı olmalıdır, 2011 yılında Türkiye'yi çok büyük riskler beklemektedir!

Evet çıktıysa bunda hata ve sorumluluk, elbette artık gerçekleri ve söylenen yalanları göremeyen “evet” diyen kesimde ve bunları anlatamayan “hayır” diyen kesimde, bizdedir.

* * *

Evet oyu için; kara propaganda yürüttüler, meydanlardan yalanlar bağırdılar, cemaat tabanı zehir gibi çalıştı, Tayyip Erdoğan'ın Ilımlı İslamcı-dinci kimliğini gizleyip dindar gibi gösterip oy almaya çalıştılar, Ramazan iftariyeliklerine bile el uzatıp, Allah'ın Ramazan'ına “evet”i soktular (ki bu propagandaların isabetli sonuç vermesinde geçmiş yönetimlerin çok büyük sorumluluğu ve hataları vardır, bugünün tarihi dünün hataları yüzünden yaşanmış, yazılmıştır), yoksullara yardım adı altında verilen rüşvetlerde yerel yönetimler iktidarın hizmetindeydi, basın yayın (medya) kuruluşları (TRT dahil) tam bir AKP propagandası yürüttüler (ki her türlü seçimde artık halkın vereceği kararın televizyonlar ve internet kanalıyla topluma şırıngalandığını biliyoruz, vereceği oy için yapacağı seçimi kendi kararı sanan millete kararları Sistem (Küresel Krallık) tarafından 4. kol faaliyetleri yürüten medya kanalıyla örtülü biçimde demokrasi kılıfıyla dikte ediliyor)...

Gerçekleri millete anlatmak, göstermek, Kralın Çıplak olduğunu göstermek, İslam'ın Ilımlı İslam ile yok edilmeye çalışıldığını göstermek, sınırsız din reklamı yapanların Siyonizm dostluğunu ve Siyonistlerin emperyal hedeflerle Türkiye'yi bölme ve yıkma planını, Genişletilmiş BOP'u göstermek görevimizdir.

Habur'u unutan millete Habur'u hatırlatmak, Irak'ta 1.5 milyon Müslüman Iraklı'yı öldüren ABD ordusuna-askerlerine Türkiye'den Irak'ı işgal etmeleri için tezkere vermeye çalışan Tayyip Erdoğan ve takımını hatırlatmak görevimizdir.

Başımıza çuval geçirilince bir “müzik notası dahi veremeyen” Tayyip Erdoğan iktidarını hatırlatmak görevimizdir.

İslam'ı, Allah'ın ayetlerini okuyarak öğrenen değil yerine, İsrailiyat nedeniyle çoğu şüpheli hadislerde ve hocaların kitap-külliyatlarında arayan, boğulan topluma İslam'ı anlatmak, Allah'ın ayetlerinin ne olduğunu hatırlatmak-öğretmek görevimizdir. Toplum cahilse öğretmek, unutuyorsa hatırlatmak görevimiz, çıkarı biz değil ben diyorsa bunu değiştirmek de görevimizdir.

Atatürkçü geçinen laikçilerin din düşmanlığı kapsamında yürüttüğü örtülü siyaset nedeniyle bugün dinciliğin tavan yaptığını görmeliyiz, toplumumuzun Müslüman olduğunu hatırlamalıyız. Dinci yapıya karşı durduğumuz gibi laikçi yapıya karşı durmak da, biz Müslüman ve laiklerin yine görevidir. Katı laiklik (laikçilik) ve katı irtica (dincilik) başarıyla yönetilmiş bir projedir. Bunun sonuçlarını yaşıyoruz.

Ancak bizlerin bir parti ile yada bir sivil toplum örgütü ile bunları yapmak, seçim yada vatanseverlik propagandası faaliyetlerinde kullanmak için harcayabileceğimiz paramız ve zamanımız kısıtlı, güçlü bir taban-cemaat tabanımız yok, basın-yayın desteği yok. O zaman bizlerin işi olanaksız mı?

HAYIR! Mustafa Kemal'in de parası yoktu, silahları yoktu, basın-yayını yoktu, karşısında büyük bir (dindar değil) dinci kesim vardı, merkezi yönetim hakkında idam kararı bile çıkartmıştı. Hem ülke bugünkü gibi sessizce değil, açıktan ve silahla işgal edilmişti. O, bu ülkeyi kurtardı. Okuyunca bugüne ne kadar benziyor değil mi?

Mustafa Kemal'in de iki gözü, iki eli, bir dili ve ayağı vardı. Bizlerin de... Heykellere hapsettiğimiz Mustafa Kemal, cesaret ve çalışma azmiyle, vatanını ve toplumun dinini kurtarma adına, bildiği tüm istek ve dünyevi amaçlardan vaz geçmişti.

Az önce bahsettiğim Mustafa Kemal'in o iki gözü gerçekleri ve geleceği çok iyi görüyordu, iki eli çok iyi yazıyor ve bildiklerini aktarıyordu, o dili sayesinde söylemleriyle kitleleri harekete geçiriyordu, ayaklarıyla durmadan ve yorulmadan köyde, kasabada, kentte ve savaş meydanında işgale karşı savaşıyor, dolaşıyor, gezerek anlatıyordu. Mustafa Kemal bir insandı. Bizler de öyleyiz. O zaman Mustafa Kemal'leri beklemek saçmalıktır, çünkü hepimiz bir Mustafa Kemal'iz, onun izindeyiz.

AKP'nin yanlış politika ve hedeflerle ülkeyi “gitme” aşamasına getirdiğine inanan bizler, ayrıştırıcı değil birleştirici söylemlerde bulunmak, birbirimizi sevmeyi öğrenmek zorundayız. Çünkü nefret imparatorlukları sevgiyle yıkılır!

AKP'nin yanlış politika ve hedeflerle ülkeyi “gitme” aşamasına getirdiğine inanan bizler, gerçekleri millete anlatma yolunda kendimize Mustafa Kemal misyonu yükleyerek, cesur olmalı ve sonsuz bir azim ve arzuyla çalışmalıyız. Ülkemiz için, kutsal değerlerimiz için, yarınlarımız için kendimize yakın hissetiğimiz partilerde ve sivil toplum örgütlerinde, manevi ve maddi gücümüzü, paramızı ortaya koyarak çalışmalıyız.

Girdiğimiz bu kuruluşlarda bir yanlışlık görürsek, söylemeye de çekinmemeliyiz. Çünkü bizler, körü körüne birilerine biat eden bir cemaatinde parçası değil, bireyleriz, aklımızı kullanıyoruz. Eleştirilerimizle, girdiğimiz ortamları da (varsa hataları göstermeli) düzeltmeli, düzeltilmesini sağlamalıyız.

Maddi ve manevi gücümüzü, paramızı ortaya koymalıyız dedik. Çanakkale Savaşı'nda bir günü üzüm kompostosu ertesi günü ekmekle geçiren atalarımızı, gazi-şehitlerimizi düşünürsek, bugün vatanın gerçek kurtuluşu için harcayabileceğimiz çok büyük paralarımız var.

Banu AVAR bir konuşmasında diyordu ki, “Türkler çok enteresan bir millet... Türkler, bütün bu kavram kargaşasında ve bütün bu korku imparatorluğunda, böyle bakıyor, bakıyor, bakıyor, sonra bir patlatıyor, gidiyor... Bu millet dalga geçmeye gelmez fakat sabırlıdır. Bekler, bekler, bekler, bakar, kaşınır, falan filan sonra bir patlatır, gider”.

Türkiye-Sırbistan maçında, maçın bitimine 4.5 saniye kala milli takım basket atıp maçı alınca, Banu Avar'ın bu sözü aklıma geldi birden. Çok haklıydı Banu Avar. Bu örnek, bu söyleme olan inancımızı artırmalıdır. Ben inanıyorum. Bugün, inançlı bireylere ihtiyacımız var!

TEVFiK BiR / 13.Eylül.2010

Bu ve diğer makaleler için: http://www.tevfikbir.blogspot.com/

Balaş Azəroğlu : SƏMƏD BEHRƏNGİNİN QƏBRİ BAŞINDA

Təbriz şəhərinə gəldim bu səhər, Mən səni dostlardan alanda xəbər: O bir gülüstanda yatır,- dedilər,- Bu ana torpağın əzizi təki,- Səməd Behrəngi. Qəbrinin önündə başımı əydim, əzəldən bu olub istədiyim, əhdim: Həyatda bircə yol səni görəydim, Qoyaydım başına şer çələngi,- Səməd Behrəngi. Yazdın ki, vətənim “para-para”dır Hər para qəlbimdə dərin yaradır. “Qara balıq”in da ümman aradın, Ancaq uddu onu ümman nəhəngi,- Səməd Behrəngi. Heç kəndə, şəhərə sən sığışmadın, Gəzdi ölkə-ölkə şöhrətin, adın. Dolandı arxanca əcəl-cəlladın, Dalğalar qılıncı, Araz tüfəngi,- Səməd Behrəngi. Bilmirəm fələyin bizlə qəsdi nə. Vaxtsız ölüm yeli əsdi üstünə. Məyər Araz durdu sənin qəsdinə? Bəs nədən qaraldı suların rəngi,- Səməd Behrəngi. And yerin bu vətən torpağı oldu, Adın dostlarının bayrağı oldu. Təbizdə nə qədər “Səməd” doğuldu, Dəyişdi həyatın köhnə ahəngi,- Səməd Behrəngi.                                                                                                           1996, Təbriz

اورمودان گلن ايشيق لار- دده كاتيب

كونول نفسين اولدورممه ميش رياضت ده يالاندير

حرام مالدان احسان اولماز سخاوت ده يالاندير

بير اينسانين اوز نفسينده گر لياقت اولماسا

دده – بابا سلطان اولسا نجابت ده يالاندير

مرحوم دده كاتيبين اصل آدي عبدل الرحمن طيار قولونجي كندينين ساكينيدي. دده بيلديغينيز كيمين آشيق لارين ان عولوي و سون درجه سيدير. دده كاتيب ياراديجيليغين شعر ساحه سينده بالو لي ميسكين و دوللي موصطفايا بورجلو دور و بير زنگين شيعر مجموعه سي خصوصاً آشيق هاوالاري ياراديب كي قطعياً نه قدر آشيق آذربايجان دا وار اونون شيعرلريده وار اولاجاقدير.

اوستاد بهرام اسدي اورمو شاعيري مرحوم دده كاتيب بارده بله يازير:" دده كاتيبين شعر ديلي ساده و آخيجي دير. اونون شعرلرين اوخودوقجا آيدين گورونور كي شعر لري صميمي و اورگه ياتان دير. چونكي او خلق دن آيري دييل." مرحوم دده كاتيب چاليشقان و دييب گولن بير اينسانيدي. اونون محضرينه يتيشديينيز زامان يورقونلوق جانيزدان چيخاردي . مرحوم، قولونجي كندينده اكينچيليگه مشغولويدي و سون گونونه كيمينده آنلي آچيق و ئوز امگينن گچيندي. مرحوم 1304 ده قولونجي كندينده آنادان اولوب و بايرام(اسفند) آيينين ايلك هفته سينده(1387) همن بو كندده دونياسين دييشدي. مدرسه گورمه ميشدي آمما قديم سياق عاليم يانيندا تحصيل آلميشدي و آذربايجان و ايستانبول توركجه سينده شيعر يازيردي. مكمل حالتده فارس ؛ كورد و عرب ديليني بيليردي. ايسلام دينينه چوخ دوشگون و معتقيد بير كيمسيدي و مذهبي حنفي دي. شاعير" اينجي لي صدف "كيتابيندا كي 1382نجي ايلده باسيليب ئوزوني بله تانيدير: " آمما من كثير الاولادام 11اوغلوم و7قيزيم وار.اوغلانلاريمين بيريسي توركيه ده ؛ بيريسي آمريكادا ؛ بيريسي اوستراليادا و اوچومجه ايسه كانادادا اوخوماغا و تحصيلاتا مشغول دولار. قالاني قولونجو كندي و اورمو شهرينده چاليشيرلار. " مرحوم دده كاتيبين اثرلري 3500بيئتي آشير.اينجي لي صدف او مرحومون بيرينجي شيعر دفتريدي كي سوونلرينه تقديم اولوب.

دده كاتيب بو جمليه خوش اينان

حقين تانير اوزون تانيان اينسان

دونيادا يازيليب مين لرجه رومان

اولدن عاشيقم قورآنا من ده

شعرلرينده سانكي بير دده ، بالالارينا ئويود و نصيحت ورير. قرآني چوخ ياخشي بيلديي معلومدور و تاريخدن ديرلي معلوماتينين اولدوغو آيديندير.

urmudan gələn ışıq lar - dədə katıb

 həram maldan əhsan olmaz səxavt də yalandır

 bir ınsanın oz nəfsində gər lıaqət olmasa

 dədə – baba səltan olsa nəcabt də yalandır

 mərhum dədə katıbın əsl adı əbdolr əhman təyar. Qoluncu kəndinin sakınıdı . dədə bildiğiniz kimin aşıq ların ən olvy və son dərcə sidir . dədə katıb yaradıcılığın şer sahə sində balu li miskin və dülli mustafaya bürclü dür və bir zəngin şir məcmuəsi xususənً aşıq havaları yaradıb ki nə qədər aşıq azərbaycan da var onun şiərləridə var olacaqdır . ustad bəhram əsədı urmu şairi mərhum dədə katıb bardə belə yazır: " dədə katıbın şer dili sadə və axıcı dir . onun şerlərin oxuduqca aydın gürünür ki şer ləri səmimi və oərgə yatan dir . çünki o xəlq dən ayrı deyil . " mərhum dədə katıb çalışqan və deyib gülən bir ınsanıdı . onun məhzrinə yetişdiyniz zaman yürqünlüq canızdan çıxardı . mərhum , qoluncı kəndində əkinçiligə məşğülüydi və son gününə kimin də anlı açıq və oz əməgınən gəçindi . mərhum 1304 də qoluncı kəndində anadan olub və bayram ( esfənd ) ayının ilk həftə sində ( 1387 ) həmən bu kənddə dünyasın dəyşdi . mədrsə gürməmişdi amma qədim səyaq alim yanında təhsil almışdı və azərbaycan və istanbul türkcə sində şir yazırdı . mokəməl halətdə fars ; kürd və ərəb dilini bilirdi . ıslam dininə çox düşgün və motəqid bir kimsəidi və məzhəbi hənfi di . şair " inci li sədəf " kitabında ki 1382nci ildə basılıb ovzünü belə tanıdır: " amma mən kəsir olevladam 11 oğlum və7qizim var . oğlanlarımın birisi türkiyə də ; birisi amerıkada ; birisi avustralıada və oçümcə isə kanadada oxumağa və təhsilata məşğül dular . qalanı qoluncu kəndi və urmu şəhrində çalışırlar . " mərhum dədə katıbın əsərləri 3500beiti aşır . inci li sədəf o mərhumun birinci şir dəftridi ki süvənlərinə təqdim olub .

 dədə katıb bu coməliə xüş ınan

 həqin tanır ozun tanıan ınsan

 dünyada yazılıb min lərcə ruman

 oldom aşiqm qurana mən

 dədə şerlərində sankı bir baba , balalarına oyud və nəsihət vərir . qoranı çox yaxşı bildiyi məlumdur və tarixdən dəyərli məlumatının olduğu aydındır .

" روسوايچيليق موزهي "

 صاباح تورکييه تاريخينده يئني صحيفه آچيلا بيلر.تورکييه ده صاباح کونستيتوسييايا دييشيکليک اوزره کئچيريله جک رئفئرئندوم عرفه سينده پايتاخت آنکارادا 1980-جي ايل حربي چئوريليشي زاماني تؤره ديلن ايشگنجه و ديگر تهقيراميز آدديملاري تدقيق ائدن سرگي تشکيل اولونوب. حربي چئوريليشين قوربانلاري " روسوايچيليق موزهي " آدي آلتيندا تشکيل اولونان نوماييشده اؤلن، ايتکين دوشن و يا ايشگنجه وئريلن يولداشلاري نين فوتوشه کي للري و مکتوبلاري ايله ياناشي، بعضي ايشگنجه واسيطه لريني ده گؤستريبلر. چئوريليشين 30-جو ايلدؤنومو ايله علاقه دار تشکيل اولونان سرگيده شوبهه لي شخصلري قوللاريندان آسماق اوچون ايستيفاده اولونان تاختا ديرک، مهبوسلارين دؤيولمه سي ايچون ايشله ديلن دينکلر ده نوماييش ائتديريليب. قئيد ائدک کي، صاباح 1980-جي ايل حربي چئوريليشي نين 30-جو ايلدؤنومو گونونده تعيين ائديلن رئفئرئندومدا تورکييه وطنداشلاري باش نازير رجپ تايييب اردوغانين باشچيليق ائتديگي حاکيم عدالت و اينکيشاف پارتيياسي نين تکليف ائتديگي کونستيتوسييايا دييشيکليکلرله باغلي قرار وئره جک. رئفئرئندومو اؤلکه نين سياسي تاريخينده يئني صحيفه آچماق ايمکاني حساب ائدن رجپ تايييب اردوغانين سؤزلرينه گؤره، اساس قانونا دييشيکليکلر تورکييه نين سياسي سيستئميني آوروپا بيرليگي نين طلبلرينه اويغون سويييه يه گتيره جک و اونو داها دا دئموکراتيک ائده جک. موخاليفت نوماينده لري ايسه هؤکومتي محکمه لره نزارتي آرتيرماغا چاليشماقلا دوزه ليشلر ائتمکده ايتتيهام ائديب. بو مقام پارلامئنته حاکيملرين تعييناتيندا سؤز دئمک ايمکاني وئره جک. تکليف اولونان دييشيکليکلره قادين و اوشاقلارا داها چوخ حوقوقلارين وئريلمه سي، دؤولت قوللوقچولاري اوچون کوللئکتيو امک راضيلاشماسي حوقوقو دا داخيلدير. عدالت و اينکشاف پارتيياسي نين بئشيکتاش بؤلمه سي نين رهبري ايبراهيم ييلديريم بيلديريب کي، تورکييه آوروپا بيرليگي نين تام عوضوو اولماق ايسته يير و بو دييشيکليکلره احتيياجي وار: " بيز تورکييه خالقي نين داها ياخشي دئموکراتييا و اينسان حوقوقلارينا لاييق اولدوغونو بيليريک، اونا گؤره ده کونستيتوسييايا بوتون بو دييشيکليکلره احتيياج وار " . آنجاق رجپ تايييب اردوغانين محکمه سيستئمينه نزارتي اله کئچيرمه يه چاليشديغيني دوشوننلر و بو رئفئرئندوما " يوخ " دئينلر ده وار. رئفئرئندوم باش توتاجاغي حالدا، کونستيتوسييا محکمه سي نين حاکيملري نين سايي 11-دن 17-ه، پروکورورلار و حاکيملره نزارت ائدن شورا عوضولري نين سايي دا 7-دن 22-ه آرتيريلاجاق. اونلاردان 4-او ايسه پرئزيدئنت طرفيندن تعيين اولوناجاق. تورکييه نين داخيلي ايشلر نازيري بشير آتالاي صاباح کئچيريله جک رئفئرئندوملا باغلي ايلکين احتيماللاريني آچيقلاييب. بشير آتالاي وطنداشلارين 60 فايزي نين رئفئرئندومدا " هه " دئيه جگيني احتيمال ائتسه ده، سورپريز ياشانا بيله جگيني ده ديله گتيريب. 

منبع: canaz.tv

عرب آلفا بتينه چويرن اورمولو تايماز

گاردين: اهميت همه پرسي تركيه،تثبيت جايگاه مهم بين‌المللي آن است

سياسي. تركيه. همه پرسي. تحليل
تهران - گاردين نوشت: اهميت همه پرسي اصلاح قانون اساسي تركيه كه يكشنبه هفته آينده برگزار مي‌شود ، فراتر از يك مباحثه داخلي است و سنگ محكي است بر جايگاه رفيع آينده تركيه در عرصه معادلات منطقه‌اي و بين‌المللي .
به گزارش گروه اخبار صوتي و تصويري ايرنا، روزنامه گاردين روز پنجشنبه در تفسيري درباره همه پرسي يكشنبه هفته آينده در تركيه درباره وارد شدن اصلاحاتي بر قانون اساسي اين كشور نوشت: رفراندوم اصلاحات در قانون اساسي تركيه كه يكشنبه آينده برگزار خواهد شد، در حقيقت همه پرسي از هشت سال حكومت رجب طيب اردوغان نخست وزير نو اسلامگراي تركيه و رهبر حزب عدالت و توسعه ‪ AKP‬است .
نتيجه اين همه پرسي تاثيرات شگرفي بر آينده تركيه هم در منطقه و هم در سطح بين‌الملل خواهد داشت.
اصلاحيه قانون اساسي كه در آن احقاق حقوق شخصيتها، اتحاديه‌هاي صنفي و حقوق حريم خصوصي افراد پيش بيني شده است ، موضوعي است غيرقابل منازعه .
اين اصلاحيه كه درآن پيش بيني شده است همه مقامات نظامي كشور كه متهم به جنايت عليه حكومت شناخته مي‌شوند در دادگاههاي مدني به دست عدالت سپرده شوند، هجمه‌اي است بر خودمختاري و اقتدارگرايي دستگاه نظامي كشور.
در واقع اين طرح مورد نظر اردوغان است تا رويه انتخاب قضات و دادستانهاي دادگاهها را تغيير دهد.
پاسخ اردوغان به منتقدانش اين است كه اين اصلاحات موجب غناي دمكراسي در كشور بعد از دهه‌ها مداخله غيرقانوني ارتش در امور مملكتي است ضمن آنكه بنيانهاي اصول و معيارهاي ملحق شدن تركيه به اتحاديه اروپا را مستحكم مي سازد.
اردوغان در موضعي مبارزه جو، به همه مخالفان اصلاح قانون اساسي گفته است : همه كساني كه رايشان به اين همه پرسي منفي است، در واقع از كودتاي نظامي سال ‪ ۱۹۸۰‬كه قانون اساسي فعلي را خلق كرد دفاع مي‌كنند.
اعتقاد تحليلگران بر اين است كه راي مثبت راي‌دهندگان ترك به اصلاحات قانون اساسي ، راهگشاي پيروزي اردوغان و حزب ‪ AKP‬براي دور سوم نخست وزيري و رهبري تركيه خواهد بود كه انتخابات آن سال آينده برگزار مي‌شود.
برعكس ، هرگونه شكست در اين همه پرسي و راي منفي مردم ، به منزله از هم فرو پاشيده شدن همه بنيان اقتصاد ترميم يافته و احيا شده تركيه خواهد بود. راي منفي به اين اصلاحات ،يعني تشويق عناصر ارتجاعي واپس گرا درون ارتش ، دامن زدن به تنشهاي مذهبي و تلاشهاي كارشكنانه بر سر راه حل مساله غامض كردها خواهد بود.
از همه مهمتر،شايد از منظر جهان خارج ، راي نه ، معادل تضعيف جايگاه دولت تركيه و تخريب همه اهداف بلندپروازانه آن در حضور در صحنه حل مشكلات همسايگانش خواهد بود.
اهميت استراتژيك تركيه به عنوان يك كشور ميانه رو و صاحب نفوذ و گاهي اوقات هم مداخله‌كننده ستيزه جو، اعم از رسمي يا غير رسمي ، در تعامل غرب با ايران ، عراق ،سوريه در سالهاي اخير تبلور خيره‌كننده اي داشته است .
آنكارا اخيرا قلمرو حضور خود را حتي تا قفقاز هم بسط داده است بويژه در مناقشات مربوط به گرجستان ، ارمنستان و آذربايجان . آنكارا حتي تا بالكان هم پيش رفته است .
عبدالله گل رئيس جمهور تركيه هفته گذشته در سفر به بوسني همه كشورهاي حوزه بالكان را دعوت كرد كه به تبعيت از الگوي تركيه به عضويت كامل ناتو و اتحاديه اروپادرآيند و از جايگاه جغرافيايي خود به عنوان چهارراه عبوري شرق -غرب در عرصه‌هاي تجارت و انرژي بهره ببرند.
نتيجه آنكه ، همه پرسي روز يكشنبه آينده تركيه ، اهميتي بس سترگ تر از يك مشاجره داخلي دارد.
نتيجه اين همه پرسي هرچه باشد، همه توسعه‌هاي آينده در منطقه جنوب شرق اروپا و خاور نزديك را تحت تاثير خود قرار خواهد داد.
براي انگليس و اتحاديه اروپا هم ، اين نتيجه يك بار ديگر تصديق خواهد كرد كه تركيه در آينده به چه كشور منحصرا مهمي تبديل خواهد شد.

اورمودان گلن ايشيق لار

آرديجيل اولاراق چاليشاجاييق اورمونون قديم و يني اره نلر ، بيليم آداملاري ، صنعتچيلر و هر كيمسه كي بوگونوموزه اورنك اولا بيلر لر تانيديب و قيستا دا اولموش اولسا ياد ائدك. گاليله ني كليسا تكفير ائديب يانديرماق ايسته ديينده ، او بويوك بيليم آدامي توبه ائديب و اولومدن اوزون قورتاردي. بونو گورن بير شاگيردي گاليله يه ددي  يازيق اولسون او ميلته كي قاهراماني يوخدور و گاليله دديكي يازيق او ميلته كي قاهرامانلارا احتياجي وار. منطيق اولاراق باخساق اونلارين ايكيسي ده دوغرو سوزلر سويله ميشلر. بيز بير ميلت اولاراق هر بيريميز بير قاهرامان اولمالييق ، آمما عيني زاماندا بويوكلريميزيده تانييب اورنك آلمالييز. بويوك لريميزي آغيرلاما اونلاري آلقيش لاماميز آنلامينادا گلر. بو آرديجيل قيستا يازيلاريميزي حسام الدين چلبي اورموي  نين ياشاميلا باشلاييريك. اوميديم بودور فايدالي اولموش اولا.

چلبي حسام الدين اورموي الاصل(متوفي 683ه.ق)

ابولفضايل حسام الحق الدين حسن بن محمد بن حسن المعروف بابن اخي ترك ، ابو يزيد الوقت ، جنيدالزمان ، صديق بن صديق رضي الله عنه و عنهم الارموي الاصل (مثنوي معنوي موللاي روم حضرتلرينين مقديمه سيندن)

حسام الدين چلبينين آيله سي اورمودان كونيا يا كوچوب و حسام الدين اوردا دونيايه گلير.(7نجي عصر). قاسم الانوار تيموري عهدينين شاعيرلريندن ربالارباب دا بله يازير:

چلبي بيزه نظر قيل كه حل اولا راز مشكل

چلبي بيزي اونوتما دل خسته را مرنجان

چلبي تو شاه و ميري چلبي تو دستگيري

چلبي تو دلپذيري      چلبي بيزي اونوتما

مولانا شيخ صلاح الدين دن سونرا چلبي حسام الديني اوز همدمي قيليب و اونون وصفينده بله سويله ييبدير. اونون اونوندن تواضع قانادلارين سريب و اوندان ايطاعت ادين.او تانرينين نوري و اللاهين رحمتينين معدني دير.

حسام الدين چلبي مولانانين اولمز اثري مثنوي معنوي نين يازيلماسيندا بويوك رولي اولموشدور.چلبي حسام الدين مولانايا  15ايل شاگيردليك ائديب و مولانادان سونرا 9ايل مولانانين يرينه اوتوردو. چلبي دن سونرا مولانانين اوغلو اوتورور. حسام الدين چلبي 683ده قونيه (كونيا ) دا رحلت ائديب و حضرت حقه قووشور.

urmudan gələn ışıq lar

 ardıcıl olaraq çalışacayıq urmunun qədim və yəni ərə nələr , bilim adamları , sənətçilər və hər kimsə ki bugünümüzə ornk ola bilər lər tanıdıb və qısta da olmuş olsa yad edk . galilə ni kəlısa təkfir edib yandırmaq istə diyəndə , o büyük bilim adamı tübə edib və olumdən ozun qurtardı . bünü gürn bir şagırdı galilə yə dədi yazıq olsun o millətə ki qahramanı yoxdur və galilə dədiki yazıq o millətə ki qahramanlara əhtıacı var . məntiq olaraq baxsaq onların ikisi də doğru süzlər süylə mişlər . biz bir millət olaraq hər birimiz bir qahraman olmalıyq , amma eyni zamanda büyüklərimizidə tanıyb ornk almalıyz . büyük lərimizi ağırlama onları alqış lamamız anlamınada gələr . bu ardıcıl qısta yazılarımızı həsam əldın çəlbi urmuy nin yaşamıla başlayırık . omıdım büdür faydalı olmuş ola .

 çəlbi həsam əldın urmuy əlasl ( mətüfi 683ə . qəməri )

 əbulfzayl həsam əlhq əldın həsən bən məhəmməd bən həsən əlmruf babn əxı turk , əbu yəzid əluqt , cənıdalzman , sədiq bən sədiq rəzi əllə ənə və ənhm əlarmuy əlasl ( məsnəvi mənəvi mullay rüm həzrətlərinin məqdimə sindən ) həsam əldın çəlbinin aylə si urmudan kunıa ya küçüb və həsam əldın orda dünyayə gəlir . ( 7nci əsr ) . qasm əlanuar timüri əhdinin şairlərindən rəbalarbab da belə yazır:
çəlbi bizə nəzər qil kə həl ola raz moşkl 
çəlbi bizi onutma del xəstə ra mərncan 
çəlbi tü şaə və miri çəlbi tü dəstgiri
çəlbi tü delpziri çəlbi bizi onutma
mulana şix səlah əldın dən sonra çəlbi həsam əldını oz həmdmi qilib və onun vəsfində bələ süylə yibdir . onun onundən tuaz qanadların sərib və ondan itaət ədın . o tanrının nüri və əllahın rəhmtinin mədəni dir . həsam əldın çəlbi mulananın olməz əsəri məsnəvi mənəvi nin yazılmasında büyük rolı olmuşdur . çəlbi həsam əldın mulanaya 15ayl şagırlık edib və mulanadan sonra 9ayl mulananın yərinə oturdu . çəlbi dən sonra mulananın oğlu oturur . həsam əldın çəlbi 68ə3də qüniə ( kunıa ) da rəhlt edib və həzrət həqiə qüvşür .