زین العابدین قیامی

به نقل از آذربایجان: زین العابدین قیامی در سال ۱۲۷۰ در تبریز بدنیا آمد. از اوان جوانی به آزادیخواهان پیوست و پس از به توپ بسته شدن مجلس توسط محمدعلی شاه، بوسیله شادروان حاج علی دوافروش – از رهبران جنبش آزادیخواهی تبریز، به ستارخان معرفی شد و وارد صفوف مجاهدین مسلح گردید و در «جرگه» های مخفی سوسیال دموکرات شرکت نمود. او در این دوران  در نبردهای کنار آجی چای و امیرباغی شرکت داشت و سپس بهمراه ۷۰ رزمنده آذربایجانی از سوی ستارخان به تهران اعزام شد، در نبردی که برای تصرف بهارستان در گرفت شرکت کرد و بخاطر شجاعتی که در جریان این زد و خورد نشان داد از سوی «هیئت مدیره ملی» لقب «سالار ظفر» گرفت.

پس از شکست استبداد محمدعلی شاهی، قیامی  تحصیلات عالی خود را در مدرسه حقوق و علوم سیاسی با موفقیت به پایان برد. او در این دوران در حزب دموکرات  سلیمان میرزا اسکندری ، مسئول – و سپس سرپرست دفتر کمیته مرکزی – حزب بود.

هنگامیکه فعالیت و نهضت شیخ محمد خیابانی در آذربایجان آغاز شد، قیامی و همرزمش یکانی (که ۲۵ سال بعد، پس از سرکوب جنبش ۲۱ آذر بدست عمال ارتجاع شاهنشاهی وحشیانه بقتل رسید)  از سوی حزب دموکرات به تبریز فرستاده شدند و بعضویت کمیته سری در آمدند. قیامی از جمله آزادیخواهانی بود که مدتی را در زندان قوای عثمانی گذراند . او بمناسبت کوششهایی که در آغاز کردن قیام  شیخ محمدخیابانی انجام داد، از سوی شیخ، نام «قیامی» گرفت  و زمانی که حکومت ملی آذربایجان تشکیل شد، قیامی  بعنوان یکی از اعضای حکومت انتخاب شد.

قیامی پس از سرکوب جنبش خیابانی و شهادت رهبر آن، در کلیبر دنبال قیام را گرفت و مقاومت او و دیگر یاران خیابانی، منجر به مذاکره با دولت گشت و پیشنهادهای آنها، از جمله عزل مخبرالسلطنه (قاتل خیابانی) مورد قبول قرار گرفت. قیامی سپس به تهران رفت و در تیر ۱۳۰۰ با دعوت سلیمان میرزا در تشکیل حزب اجتماعیون عامیون شرکت کرد و بعنوان یکی از ۴۱ عضو کمیته مرکزی برگزیده شد. پس از سقوط قوام السلطنه برای تشکیل اداره طرق و شوارع و سرپرستی راه آهن جلفا – تبریز و کشتی رانی ارومیه به آذربایجان آمد. پس از سقوط کابینه مستوفی الممالک، توقیف و در دادگاه دربسته نظامی بجرم داشتن «مرام اشتراکی» (کمونیسم) و «قیام مسلحانه» به اعدام محکوم گشت ولی در اثر اقدامات کابینه دوم مستوفی الممالک و اقدامات سلیمان میرزا از زندان آزاد شد.

زین العابدین قیامی، که زمانی در کرمانشاه، یزد، اراک و قزوین بعنوان فرماندار کار کرده بود، در دوران پس از سقوط رضاشاه بعنوان استاندار به کرمانشاه، آذربایجان، کردستان و اصفهان رفت. پس از بازگشت به تهران از کار دولتی کناره گیری نمود و دعوت حکیم الملک را برای همکاری رد کرد. او سپس به تبریز آمد و مانند بسیاری از یاران ستارخان  و خیابانی در نهضت دموکراتیک – ملی آذربایجان در سالهای ۲۵-۲۴ شرکت کرد. او علاوه بر سمتهای دیگر ریاست محکمه عالی  آذربایجان را بعهده داشت.  پس از شکست جنبش آذربایجان  ناگزیر از مهاجرت شد و  زمانی که هشتاد و اندی سال داشت در باکو درگذشت.

زین العابدین قیامی از آزادیخواهان خوشنام کشور بود که با آزادیخواهانی چون سلیمان میرزا، دکتر مصدق ، صادق مستشارالدوله و …دوستی نزدیک داشت.

منبع:  http://www.azer-online.com/azer/?p=8823