در 1803 اردوی روس به گنجه هجوم آورد و پس از یک سال نبرد توانــست در 1804 گنــجه را اشغا ل کند . دولت ایران اعلام جــــنگ به دولت روس نمود . اما با ناتوانی تمام قاراباغ – شکی – و بــــاکو را نـــیز از دست داد . در ا کتبر 1812 ایران و روسیه قرارداد گلستان را در محــــــال گلستان قاراباغ امضا نمودند . قسمت های زیادی ازآذربایجا ن رابه دولت روســیه بخــشیدند . براساس این قــــرارداد مــناطــق ترک نـــشین گنجه جدیدـ قاراباغ ـ نوخا ـ لنـکران ـ شاماخی ـ قـــوبا و دربنـــد به روسیـــه داده شد . درسال 1826 اردوی آذربــا یجــا ن جنوبی برای بازپس گرفتـــن قاراباغ به آ نجا یورش بردند . سر کردة این اردو شاهزادة قاجار عباس میرزا بود که در تبریز به دنـــیا آمده بود.
اما ا ین ا ردوی خلقی در برابراردوی مجهز روس کاری از پیش نبردو به هلاکـت عده بسیار ازآنها انجامید. درسال 1828 ـ مـاه فــورال ، مـــقاولــــه ترکمانچای بین روس و ایران منعقــــد گردید. در این مــــقاوله رود آرا ز بعنوان مرز دو کشور مــــشخص گردید و شهرهای بسیاری از آذربایـــــجان به دولت روســـیه واگذار گردید. روس ها با تغـییر نام این شهرها تحـت برنامه(کره پوستونو)، ساکنــان این شـــهرها را هم با این شــــعار کــه « روس سرور شماست یا قبول کنـــید یا مهاجـــرت کنید» روبه رو ساختند . آذربایجـانیها که در وطـــن خود ماندند از خدمــت سربازی ـ کارهای دولتی ـ تحصیل و تمامی کارهای سیاسی معاف شدند .آنها تنها اجازه حفظ قران را یافتند! و نیز در قانونی که در سال 1847 تصویب شد از هر ده عائله یک پسر و از هرپانزده عائله یک دختر به ا ربابا ن روسی باید داده می شد .در سال 1867 یک برنامه دیگر به نام (یئلیز آوت پول)یعنی مرزبندی جدیدشروع شد ودراین برنامه تلاش درفاصله انـداخـتن بـین شهرهای آذربایجان و جا یگزین کردن اقوام روس ـ ارمنی ـ چرکســـی ـ یــهودی و تاتار در آن شهرها بود و ا ین برنامه بی وقفه ادامه داشت. دراین روزها، آذربـــایجان جنوبی در ســـیـطرة قاجــارها با نداری و بیچارگــــــی و سخــتی هایی شدید دست به گریبان بود و مجال شنیدن بلایایی که برسر برادرانشان درحصه شمالی می آمد را نداشتند.
چوخ دیرلی وبلاگین وار
پاسخحذفهر گون آپ الیسن و هر گون تزه سوزون وار دیه بیلرم منی گونده چکیرسن کامپیوتر باشینا
الین قولون آغیرماسین