چهارشنبه، فروردین ۱۱، ۱۳۸۹

Azerbaycan Edebiyatında Aşık Sanatı





Aşık Sanatı

Me'lumdur ki, Azerbaycan xalq musiqi yaradıcılığı kursu, professional bestekarlıq ve heveskar öz fealiyyet istisna olmaqla, Azerbaycan musiqi medeniyyetinin ümumi menzeresini eks etdirir ve bu eksetmede, en başlıcası, üç fealiyyet dairesi ehate olunur.
Bunlar: 1) menaca hamılıqla qebul olunmuş «musiqi folkloru» anlayışına uyğun xalq musiqisi; 2) xalq-professional musiqisi ve 3) şifahi en'eneli professinonal musiqidir .
Azerbaycan xalq musiqisinin bu cür tesnifatı meqsedeuyğundur, çünki her bir növün ayrılıqda nezerden keçirilmesi quruluş, üslub ve janr külliyyatının ayırd edilmesi ile yanaşı, nezerden keçirilenlerin qarşılıqlı fealiyyet menzeresini qurmağa imkan verir.

Burada xüsusi qeyd olunmalıdır ki, Azerbaycan xalqının maddi-me'nevi medeniyyet dairesi ve onun, bütövlükde götürdükde, incesenete aid edilen bedii-estetik, teqvim-merasim, musiqili-poetik, instrumental janr (bedii eser növü ve bedii vasite) terefleri, elece de şifahi en'eneli professional musiqi sayılan klas*** muğam seneti az-çox yaxud ümumilikde, başlıca xüsusiyyetleri baxımından öyrenildiyi halda, «xalq-professional musiqisi» anlayışı indiyedek hellini gözleyen mesele olaraq qalır.
Xüsusile de ona göre ki, hemin yaradıcılıq sahesi ve onun fealiyyet dairesi indiyedek deqiq müeyyen olunmayıb. Bu növe çox vaxt «en'enevi musiqi», «şifahi en'eneli musiqi», «şifahi-professional musiqi», «yazısız medeniyyet» kimi anlayışlar da aid edilir.
Hemin sebebden de «xalq-professional musiqisi» anlayışına ümumi te'yin ve te'rif vermekden önce vahid metodoloci nöqteyi-nezer ve yaxud mövqe işlenilmelidir. Ye'ni qısa ve dürüst ifade etmezden önce haqqında söhbet geden bedii fealiyyete qarşı vahid metodoloci yanaşma yolu aydınlaşdırılmalıdır. Ve bu yanaşma Azerbaycan musiqi medeniyyeti, yaradıcılıq prosesi ve xalq-professional musiqisi nümunelerini qavrama mövqelerinden heyata keçirilmelidir.

Haqqında danışılan yaradıcılıq fealiyyetinin tebieti yaxud mahiyyeti mövzunun şerhi gedişinde, daha doğrusu, kitabın I bölmesinde nezerden keçirilecek. Burada ise «xalq-professional» tipli fealiyyetin şerhinde en çox işlenen terminler üzerinde qısa müddealarla dayanmaq isterdik. İlk növbede «en'ene» ve «şifahilik» terminlerini götüree.
en'ene sözünün ilk me'nası (lat. «traditio» - ötürme, ötürülme) sabitlik ve varisliyi ifade edir. en'ene mahiyyetce beşeri tecrübenin, o cümleden, medeniyyetin qorunması, ötürülmesi ve yayılması (istifade) demekdir.
Sade dille desek, en'ene müasirlikle keçmişin elaqeliliyi, bağlılığı sistemidir ki, onun kömeyi ile tecrübenin toplanması, seçilmesi, stereotiplenmesi (suretlerinin çıxarılması), ötürülmesi ve yeniden emele getirilmesi (istehsalı) heyata keçirilir. Dediklerimize eyani misal getirek. Aşıq yaradıcılığı yığma senet kimi özünde bir neçe senet növünü birleşdirse de, bu topluda başlıca yer en'enevi havacatındır.
Musiqili tesvir vasiteleri ve bedii ümumileşdirmelerle zengin olan en'enevi aşıq havacatı öz deyişmez estetik deyeri, cilalanmış dil-üslubu, derin felsefi me'nalanma, exlaqi ve vetendaşlıq yönümü ile Azerbaycan xalqının tarixinin şifahi salnamesi seviyyesine qalxa bilmişdir

Folklor en'enesi - «sıx temasda olan insanların meişetinde işlenen metnlerin ötürülme prosesidir» (K.V.Çistov). Yüzlerle insan nesillerinin gündelik heyatını yola salan, onlar terefinden yaşadılan folklor en'enesi Azerbaycan medeniyyetinin ayrılmaz hissesi olmaqla yanaşı, ümumbeşeri servetdir.
Aşıq seneti de mehz bu saz-söz en'enesi çerçivesinde boya-başa çatmış auditoriya yaxud tamaşaçı kütlesi üçün nezerde tutulub. Tamaşaçı yaxın tanış olduğu, bir növ onunla doğmalaşan invariantı («invariable» - «deyişmez» demekdir) dinleyir ve eyni zamanda ifanın düzgünlüyüne nezaret edir.
Bu da aşığın davranışına öz te'sirini gösterir ve onu, ifa zamanı tamaşaçı marağı «sönmesin» deye - yeni bedii şeklideyişmelere, yaradıcılıq axtarışlarına ilhamlandırır.
Öz seneti ile tamaşaçılara zövq, me'nevi lezzet vermekle yanaşı, aşıqlar en'enevi deyerleri ve klas*** aşıq şe'ri nümunelerini aşılayırlar. Şifahi xalq şe'ri («barmaqhesabı») ve yazılı poeziyanın (eruzun) ifadeliliyi aşıq havacatının şe'r esasını teşkil edir.
Sulduz aşıq mektebi
İran aşıq mühiti içerisinde Sulduz aşıq mektebinin xüsusi yeri vardır. Bu mektebin adet-eneneleri demek olar ki, Urmiya aşıqlıq seneti ile esasen eynidir. Bu diyarda meskunlaşmış türklere qarapapaq türkleri deyirler. Qarapapaq türkleri arasında aşıqlıq seneti ta qedim dövrlerden üzü beri yaşamaqda ve inkişaf yolu keçmekdidir. Sulduz mahalının aşıqlıq seneti iki yönümden özünü xarakterize edir.



 

I. Bir çox aşıqlar öz senetlerini yalnız tek sazla icra etmekdediler. Şübhesiz ki, yalnız sazla fealiyyet gösteren aşıqların senetinin bugünkü veziyyetinde Urmiya aşıq mektebinin tesiri ve rolu böyükdür. Çünki her iki mahal coğrafi yönümden bir-birine yaxın ve qonşu olduğu üçün adıçekilen diyarın aşıqlıq senetindeki qayda qanunlar bir-biri ile yaxınlıq teşkil etmekdedir. Bu eynilik özünü bir çox yönümdee gösterir.
a. Ferdi ifaçılıq baxımından
b. Repertuar baxımından.
c. Dastan baxımından
d. Aşıq musiqisi baxımından
e. Sazın kök sistemi baxımından
i. İnstrumental çalğı üslubu baxımından
c. Vokal ifa üslubu baxımından
k. Yerli şive, lehce baxımından.
II. Sulduz aşıqlarının bir çoxu ise toya-düyüne gederken, özleri ile balabançı ve dümbekçi de götürerler. Tebriz, Zencan, Qaradağ mahalında aşıqların yanında mütleq bir defçi olduğu halda Sulduz mahalında dümbek aleti daha çox istifade olunmaqdadır. Göründüyü kimi bir çox aşıqlar balabanla ve dümbekle birge çalıb-çağırmaqla öz senetlerini yaşatmaqdadırlar. Bu cür ifaçıların instrumental terkibi üç musiqi aleti (saz, balaban, dümbek) ile temsil olunur.
Birinci simli alet qrupunda aşıq öz telli sazı ile çıxış edir.
Musiqiye ritm saxlamaq baxımından bu ehtiyaca dümbek (zerb) cavab verir. İfaçı aşığa çoxçalarlı zengin veznlerle yardım eden şexse bu diyarda dümbekçi deyirler. Qeyd etmeliyik ki, Sulduz mahalının toy adet-enenelerine uyğun olaraq musiqiye ritm saxlamaq üçün nezerde tutulan bu şexs aşığın yanında olarken dümbek çalar. Toy evinin heyetinde halay çekib qol-qola, çiyin-çiyine reqs edib oynamaq isteyenler üçün ise dümbeyi davulla evez edirler. Sulduz mahalının adet-enenesine göre ritm saxlayan şexsin bu merasimde iki funksiyası vardır. Birincisi, ev şeraitinde çalıb-çağıran aşığa kömek etmek meqsedi ile dümbek çalıb ritm saxlamaq, ikincisi, çöl şeraitinde halay çekib, zurna sedaları altında yallı geden şexslere, ritmik baxımdan xüsusi ağac çubuqların kömekliyi ile davul (böyük nağara) çalmaq vezifesi. O, bu vezifeni aşığın yanında deyil, heyetde yallı havaları çalan zurnaçının yanında nümayiş etdirir.
III. İnstrumental terkibe daxil olan nefesli alet qrupunu balaban temsil edir. Bu musiqi aletini ifa eden şexse balabançı deyilir. Sulduz mahalının toy adet-enenesine uyğun olaraq nefesli aletleri ifa eden şexsin bir neçe funksiyası vardır. Meselen, ev şeraitinde çalıb-çağıran aşığa kömek etmek baxımından balabanı ile saz havalarını müşayiet etmek, ikincisi, ev şeraitinde reqs edib oynamaq isteyenlere İranın yalnız bu bölgesine mexsus qedim nefesli aletlerimizden biri hesab olunan qoşa sümsümle çalmaq vezifesi. Qoşa sümsüm duzala adı ile de tanınmaqdadır. Türkiyede ise hemin musiqi aletitne cifte qaval deyirler. Sesi zurnaya benzese de, seslenme baxımından zurna ile müqayisede bir qeder alçaq, balabandan ise bir qeer gur, uca seslenir. Bu alet balaban kimi ev şeraitinde daha çox ifa olunur. Qaydaya esasen ritmik mövqeden zurna aletini böyük davullar, qoşa sümsümü ise dümbek ifaçıları müşayiet edirler. Tebriz, Qaradağ, Tehran, Zencan, Kerecde ise balabançıya ritmi saxlayan şexs qavalçı olar. İran toylarını bir-birinden ferqlendiren xüsusiyyetlerden biri de mehz bunlardır.
Sulduz mahalının diger aşıq mekteblerinden ferqlendiren mühüm cehetlerden biri de Qarapapaq türklerine mexsus olan havaları ile özünü göstermesidir. Aşıq Mehemmedeli Mahmudinin ve aşıq Rza Puyendenin verdiyi bilgilere göre, Qarapapaq türklerinin elli havası mövcuddur. Lakin apardığımız tedqiqatlar esasında Qarapapaq türklerinin özüne mexus olan havalarının sayının qırx altı olduğunu tesbit etdik.

1. eylenmez.
2. Eyva dinme-dinme.
3. Köçgünen gel.
4. Lala gelin.
5. Yel-yel.
6. Yel-yelin tesnifi (İrevanda xal qalmadı).
7. Aman-aman (Yallı)
8. Ağır canıman
9. Orta canıman.
10. Tovlama gelin.
11. Qara gözler (Azerbaycan xalq mahnısı).
12. Sürmeli gözler.
13 Ay qız , ay qız naz eyleme.
14. Şirin can.
15. eskereli bala.
16. Yayxan maralım (Qaraxan).
17. Dönderin, qızlar.
18. Deste narın güle.
19. Dur gel, dur gel sabah oldu.
20. Ay sini-sini.
21. Otaq otağı.
22. Bir yana.
23. Sındırma.
24. Sındırın, qızlar.
25. Qaşların düze-düze.
26. Hebiban.
27. Ay beri bax.
28. Deliler divaneler.
29. Ay keçdi-keçdi.
30. Dağlarının dalın dellem.
31. Ağır dalan (Qalanın dibinde bir quş olaydın).
32. Qaladan qalaya nar yemek olmaz (Bu hava "uca dağlar başında bir cüt ceyran" sözü ile oxunan Azerbaycan xalq mahnısıdır.
33. Sındırır badamı.
34. Kürd qızı.
35. Ay nene, kürd qızı niye gelmez oldu.
36. Şad şirincan
37. Dalan (Yallı havası).
38. Qondaralı (Dalan havası).
39. Yüngül lala gelin.
40. Ağ ipek.
41. Qaşları qara Dilber.
42. Dilber keşiyim Dilber, evim eşiyim Dilber.
43. Yç ayaq (Yallı)
44. Fincan.
45. Orta canıman.
46. Ceng eyle, ceng eyle.
47. Canıman (Yallı)
48. Azerbaycan.
49. Hacirabıki
50. Qureyşi.

Sulduz mahalında fealiyyet göstermiş aşıqlar

1. Aşıq Qurbaneli Mahmudi (aşıq Mehemmedeli Mahmudinin babası).
2. Aşıq Namazeli Mahmudi (aşıq Mehemmedeli Mahmudinin atası).
3. Aşıq eli Vahidi.

Sulduzda yaşayan aşıqlar
1. Aşıq Mehemmedeli Mahmudi.
2. Aşıq Sefer Cavadi (aşıq Mehemmedeli Mahmudinin şeyirdi).
3. Aşıq Suret Qasımı (aşıq Mehemmedeli Mahmudinin şeyirdi).
4. Aşıq Rehim Tağızade (aşıq Mehemmedeli Mahmudinin şeyirdi).
5. Aşıq Mecid.
6. Aşıq İsfendiyar-Beyimqala kendinde yaşayır.
7. Aşıq Rza Puyende


Sulduz mahalının (Neğedenin) şairleri

1. Mühendis Behrami.
2. Meherrem Perizad - texellüsü Sürgündür, Ferruxzad kendinde yaşayır.
3. Sulduz Dermançı oğlu.
4. Abuzer.

فرآیند و مولفه های صلح در قره باغ -قسمت دوم


آقاي پرویز زارع شاهمرسی در يك مقاله تخصصي و جالب به فرآيند مذاكرات و مواضع و خواست هاي طرف هاي درگير مناضعه قره باغ پرداخته كه حاوي نكات بسيار جالبي مي باسد. اما به سبب طولاني بودن مقاله و رعايت حوصله خوانندگان اين مقاله طي دو نوبت به اطلاع خوانندگان محترم مي رسد.

از نظر سیاسی درباره این راه‏ حلها گفتگو شده است:
 1- استقلال قره باغ کوهستانی از آذربایجان. جدا کردن قره‏ باغ از آذربایجان با  وجود جایگاه این سرزمین در تاریخ، فرهنگ و هستی آذربایجان غیرممکن است چراکه در نظر آذربایجانیها اندیشیدن به آذربایجان بدون قره‏ باغ مانند اندیشیدن به مصر بدون نیل است. بی تردید مقامات آذربایجان براین نکته واقف هستند که هرگونه سازش آنان دربارة تمامیت ارضی آذربایجان، مشروعیتشان را از بین خواهد برد گواینکه این توافق اساساً پذیرفتنی نیست. هیچ کشوری در جهان به جز ارمنستان از این گزینه حمایت نمی‏کند. طرفداران این گزینه در ارمنستان که نیروهای مرکزی راستگرا و چپگرا به طور اکثریت در این گروه قرار دارند عبارتند از : حزب جمهوریخواه ارمنستان که در حال حاضر حاکمیت را در دست دارند، حزب داشناکسوتیون (افراطی‏ترین حزب ملی‏گرای ارمنی)، حزب خلق ارمنستان، حزب دموکراتیک ملی، اتحاد حقوق قانونی و اوریانتاس یئرکیر و ... که اکثریت نمایندگان پارلمان ارمنستان عضو این احزاب هستند. در ارمنستان این گروه 75 تا 80 درصد طرفدار دارند.  
2- الحاق قره‏باغ کوهستانی به ارمنستان یا الحاق قره‏باغ و ارمنستان به اتحاد روسیه – بیلوروس.
این طرح اقبال کمی را در پی دارد. دولت ارمنستان نیز با وجود مخالفت احزاب ملی‏گرایی چون گروههای سیاسی EKP ، ANIRBA و اکثریت احزاب و گروههای عضو ائتلاف نیروهای سوسیالیست ارمنستان که از طرفداران این راه‏حل هستند، از طرح این راه ‏حل خودداری می‏نماید. احزاب طرفدار این گزینه 14 تا 19 درصد قدرت دارند.
3- باقی ماندن قره ‏باغ کوهستانی در ترکیب جمهوری آذربایجان با خودفرمانی گسترده.
دولت آذربایجان و همچنین کنفرانس امنیت و همکاری اروپا با این گزینه موافقند چراکه هم ارمنیان را در تعیین سرنوشت خود سهیم می‏سازد و هم تغییر مرزهای بین‏المللی را منتفی می‏کند. اروپا نیز براین راه‏حل تأکید می‏ورزد. سران سازمان امنیت و همکاری اروپا در اجلاس لیسبون پرتغال در 1996 نظر خود را در این مورد اعلام کردند. در داخل ارمنستان نیز گروههای مانند EGH و حزب راه جدید که در سال 1993 خواستار حضور قره‏باغ در ترکیب آذربایجان بود، از این گزینه حمایت می‏کنند. این گروهها در ارمنستان حدود یک درصد قدرت دارند.  
4- ساختار سیاسی پایین‏تر از دولت و بالاتر از خودفرمانی. (طرح ویللی).
در سال 1991 یکی از فرماندهان ارتش آمریکا به نام ویلیام هاسکل این طرح را ارائه کرده و طبق آن قره ‏باغ در داخل ترکیب سیاسی آذربایجان و با نظارت مخصوص آمریکا «منطقة ویژه» در نظرگرفته می‏شود. آرامش و امنیت منطقه را نیز کنسولگری و ارتش آمریکا تأمین خواهد کرد. دیوید لایتین و گریگور سونی کارشناسان آمریکایی در این زمینه پیشنهاد می‏کنند:
الف) براساس اصل حفظ تمامیت ارضی کشورها و لزوم عدم تغییر مرزها از طریق زور و اقدام نظامی، قره ‏باغ کوهستانی در ترکیب سیاسی کشور آذربایجان باقی بماند و آذربایجان حق حاکمیت خود را در پرچمش که بر فراز بام ساختمان حکومت محلی قره‏ باغ به اهتزاز درخواهد آمد، پیدا می‏کند و قره‏ باغ کوهستانی حق تعیین سرنوشت خود را در نماینده‏ای که خود به هیئت حاکمة آذربایجان می‏فرستد، به دست می‏آورد. در ضمن نماینده آذربایجان در سازمان ملل متحد، نماینده قره‏باغ کوهستانی نیز خواهد بود.
ب) شهروندان قره ‏باغ کوهستانی، نمایندگاه مستقیم خود را به مجلس ملی آذربایجان می‏فرستند و این نمایندگان قادر خواهند بود، با توجه به اختیاراتی که در دست دارند، جلوی قوانین تحمیلی به مردم قره‏باغ کوهستانی را بگیرند.
ج) قره ‏باغ صاحب پارلمان در محدوده قوانین آذربایجان می‏شود که با رأی مستقیم مردم انتخاب و قدرت وتو در مورد قوانین دولت مرکزی آذربایجان را (در موارد مربوط به قره ‏باغ) دارد. همچنین حکومت محلی قره‏ باغ در زمینه امنیت (داخلی)، آموزش، فرهنگ و سرمایه‏گذاریهای زیرساختی حقوق حاکمیتی خواهد داشت.
د) بدون توافق دو طرف، جمهوری آذربایجان و حکومت محلی قره‏ باغ نمی‏توانند در خاک یکدیگر نیروهای نظامی و پلیس مستقر نمایند.
و) ارامنه و آذربایجانی‏های بومی منطقه قره ‏باغ کوهستانی تابعیت دوگانه (جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار قره‏باغ) یا تابعیت کامل یکی از ایندو را خواهند داشت و دارای حق اقامت دائمی در منطقه قره‏باغ کوهستانی خواهند بود.  
5- راه‏ حل مبادله اراضی. این گزینه برای اولین بار توسط پاول گوبل مشاور اسبق وزارت خارجه آمريكا در امور مليتهاي شوروي و يكي از كارگزاران ارشد بنياد كارنگي در مقاله‌ای با عنوان «چگونه می‌توان از عهده بحران قره‌ با غ برآمد؟» پیشنهاد شد. او معتقد است که وضعیت سابق مورد حمایت شوروی بود اما در شرایط حاضر که این نظام وجود ندارد، جهت گیری و رویة نوینی باید در پیش گرفته شود. طبق نظر او، مسئلة قره‌ باغ کوهستانی برپایه سه اصل باید حل شود؛ یا تمام ارامنه ساکن در قره‌باغ کوهستانی وادار به مهاجرت اجباری یا قتل عام شوند، یا تعداد زیادی نیروی خارجی در آنجا مستقر شوند و در نهایت اینکه جمهوری خودفرمان قره ‏باغ تشکیل و کنترل آن به ارمنستان واگذار شود. گوبل خود با رد این سه راه‌حل چنین پیشنهاد می‌دهد:
الف) بخشی از منطقه قره‌ باغ کوهستانی به همراه سرچشمه رودخانه‌هایی که به طرف آذربایجان سرازیر هستند، به ارمنستان داده شود و در مقابل مناطقی مانند فضولی، آغ‏ دام، جبرائیل، کلبجر، قبادلی و زنگلان که جمعیت آن آذربایجانی هستند، به آذربایجان بازپس داده شود.
ب) بخشی از خاک ارمنستان (منطقة مگری) که بین آذربایجان و نخجوان قرار گرفته، به آذربایجان داده شود.
این طرح مورد قبول ارمنستان و قره‏ باغ واقع نشد. ارمنستان این طرح را به منزله قطع ارتباط ارمنستان با ایران عنوان نموده و آن را واگذاری بخشی از خاک ارمنستان به آذربایجان قلمداد می‏کند. آذربایجان نیز این طرح را قبول حاکمیت قره‏ باغ تلقی نموده و آن را برآورده کردن خواست ارمنیان می‏داند. از طرفی آذربایجان منابع عمدة طبیعی منطقه را از دست می‏دهد. به واسطة گذشت زمان و مخالفتهای عمده در اجرای این طرح از سوی ارمنستان و ایران، گوبل در سال 1996 طی سفری به قفقاز اعتراف نمود که طرح وی دارای اشتباهاتی از جمله در نظر نگرفتن منابع آبی آذربایجانی‏ها و ارتباط زمینی ارمنستان با ایران است. از این رو گوبل در سال 1996 با اصلاح برخی موارد، در طرح پیشنهادی خود تحت عنوان «تعویض بخش کوچکی از شمال غربی نخجوان (سدرک) با منطقة مگری ارمنستان» توصیه کرد: یک دالان با حاشیه‏ای 15 کیلومتری که یک طرف آن از فضولی شروع می‏شود و از آنجا به زنگلان و سپس به مگری و از آنجا به آگاراک و نهایتاً به اردوباد در نخجوان می‏رسد که ناظران نظامی در این دالان مستقر خواهند شد.
 به واسطة این دالان، یک اتصال زمینی ممتد بین آذربایجان و نخجوان برقرار می‏گردد. ارتباط بین ارمنستان با ایران نیز از منطقة سدرک برقرار می‏شود ولی اتصال زمینی ترکیه با نخجوان و آذربایجان به کلی قطع می‏گردد. او توصیه می‏کرد که بعدها بخشی از قره‏باغ کوهستانی به ارمنستان و بخشی از ارمنستان (مگری) به صورت قطعی و دائمی به آذربایجان واگذار شود. در نتیجه به آذربایجان امکان می‏دهد تا با برون بوم نخجوان ارتباط مستقیم داشته باشد.
6- راه‏ حل جدایی مناطق تحت سکونت ارمنیان و آذربایجانی‏ها.
 این طرح در سال 1988 توسط گروهی به رهبری آندره ساخاروف فیزیکدان برجسته شوروی پیشنهاد شد ولی در آن زمان اصلاً مورد مذاکره قرار نگرفت.
7- راه‏ حل دولت مشترک‏المنافع. این طرح در 1994 توسط جان مارسکا نمایندة ویژة آمریکا پیشنهاد شد. در این طرح آمده است: قره‏ باغ کوهستانی، تحت نام جمهوری قره‏ باغ کوهستانی نامیده‏ می‏شود و در داخل ترکیب سیاسی و حاکمیت جمهوری آذربایجان دارای حق اداره کامل است و به صورت یک دولت مشترک المنافع با آذربایجان می‏باشد. در این طرح پیشنهاد می‏شد که در خان‏ کندی و باکو، دو طرف دارای نمایندگیهای سیاسی باشند و در پایتخت کشورهای دارای اهمیت در این مناقشه، از جمله ایروان و مسکو، جمهوری قره‏باغ کوهستانی دارای نمایندگی باشد و این کشورها نیز متقابلاً در مرکز قره‏ باغ کوهستانی نمایندگی دایر کنند. بر اساس این طرح، قوای نظامی جمهوری قره‏ باغ کوهستانی به تدریج باید کاهش یابد و این جمهوری دارای نیروهای امنیتی داخلی خواهد بود ولی نیروهای نظامی با ماهیت و توان تهاجم نظامی نباید وجود داشته باشند. آذربایجان نیز در داخل این منطقه و نیز در اطراف آن فقط می‏تواند نیروهای امنیتی مستقر کند و حق استقرار نیروهای نظامی با ماهیت و توان تهاجم نظامی را نخواهد داشت. بازگشت آوارگان به کاشانة اصلی خود، تشکیل مناطق آزاد تجاری در قره‏باغ و نخجوان نیز پیشنهاد می‏شد. مارسکا توصیه می‏کرد که سازمان امنیت و همکاری اروپا و شورای امنیت سازمان ملل متحد از ضامنین اجرای شروط این سند باشند.
این راه‏ حل از طرف ارمنستان و قره‏ باغ رد شده است. آذربایجان ملاحظاتی در این باره دارد.
8- راه‏ حل قبرس. این راه ‏حل بدین معناست که وضعیت فعلی به همین حالت باقی بماند و تغییری در جغرافیای و مرزهای کشورها به صورت رسمی داده نشود. این راه‏حل نیز از طرف آذربایجان رد شده ولی ارمنیان آن را مورد توجه قرار داده‏اند.
 9- راه‏ حل چچن. بدین معنا که حل مسئله 5 سال به تعویق افتد تا شاید با ظهور نخبگان جدید در هر دو طرف و تحولات احتمالی راهی برای حل قطعی پیدا شود. آذربایجان ولی این راه را نمی‏پذیرد. رابرت کوچاریان در 27 فوریه 1997 در خان‏کندی اعلام کرد که این راه‏حل کاملاً مورد قبول ارمنیان است.
10- راه‏ حل دولت عمومی. این پیشنهاد که توسط گروه مینسک ارائه شد، راه‏ حلی بدون پیش شرط بود. در این چارچوب لزوماً باید دو اصل حفظ تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان و اعطای حق تعیین سرنوشت به قره‏باغ کوهستانی مراعات می‏شد. این راه‏ حل خودفرمانی گسترده و عضویت در فدراسیون با آذربایجان و کنفدراسیون با ارمنستان را شامل می‏شد. روسیه تا 1995 مدافع این طرح بود ولی به خاطر مواضع گرجستان و آذربایجان از آن دست برداشت. آمریکا نیز زمانی به این طرح روی خوش نشان داد. آذربایجان به شدت با آن مخالف است.
11- راه ‏حل کنفدراسیون ماورای قفقاز. این راه‏ حل توسط ادوارد شواردنادزه در اوایل دهة 1990 ارائه شد که در آن ایجاد «بنلوکس قفقاز»(مانند بنلوکس اروپا متشکل از بلژیک، هلند و لوکزامبورگ) یا کنفدراسیون ماورای قفقاز قابل طرح بود. نشانه‏هایی از عملی بودن چنین راه‏حلی وجود ندارد.
12- اصول پاریس. گویا صورتی دیگر از طرح مبادله اراضی بوده است.
13- اصول آندورا. مهمترین جنبة این پیشنهاد خلع سلاح نیروهای نظامی قره‏ باغ کوهستانی و غیرنظامی کردن منطقه است. که با مخالفت زیادی به ویژه از طرف ارمنیان روبرو شده است.
برای حل مناقشة قره ‏باغ نیز روشهایی مانند روش نظامی، روش حل مناقشه به صورت جامع، روش حل مرحله به مرحله، روش رفتارهای مبتنی بر همگرایی و روش فشار از خارج (طرح دیتون) پیش روست.
روش نظامی همواره مورد توجه بوده است. اکثر مردم آذربایجان امکان شروع مجدد جنگ را انکار نمی‏کنند. شخصیتهای آذربایجانی از جمله سلیمانوف سرکنسول آذربایجان در ایران و نمایندگان مجلس آذربایجان همچون مبارز قربانلی، علی محمد نوریف و صابر رستم خانلی بر این راه حل تأکید دارند. براساس نتایج نظرسنجی صورت گرفته در سال 2002 که با حمایت شورای اروپا و اتحادیه اروپا صورت گرفت، در آذربایجان 32 درصد و در ارمنستان 6/16 درصد از پرسش شوندگان شروع مجدد جنگ را در قره‏ باغ ممکن دانسته‏اند. آرکادی غوکاسیان رئیس جمهور خودخوانده قره ‏باغ در 28 مارس 2001 به لوس آنجلس تایمز گفت: «اگر آذربایجان طرفدار جنگ باشد، جواب آن را خواهد گرفت.»
روش حل مناقشه به صورت جامع نیز تابحال نتیجة عملی دربرنداشته است. اگرچه کوچاریان ادعا می‏کند که هنوز طرفدار این شیوه است. روش حل مرحله به مرحله مورد حمایت پتروسیان رئیس جمهور سابق ارمنستان و ولادیمیر کازیمیروف بود. در روش رفتارهای مبتنی بر همگرایی، ایجاد سیستم یکپارچه تأمین امنیت در قفقاز، بدون شک ثمرة سند منتشر شده توسط امرسون است که براساس آن در سالهای 1998 تا 2002 مذاکرات و مباحثی در سطوح عالی صورت گرفت.
مذاکرات 2+3+3 (آذربایجان، گرجستان و ارمنستان + روسیه، ایران و ترکیه + آمریکا و شورای اروپا) از سوی آمریکا، ترکیه و شورای اروپا مورد استقبال قرار گرفت اما کشورهای روسیه و ایران با این ترکیب مخالفت کردند و خواستار کنار گذاشتن آمریکا، شورای اروپا و ترکیه شدند. آنان فرمول 3+2 (آذربایجان، ارمنستان و گرجستان + روسیه و ایران) را پیشنهاد کردند. در روش فشار از خارج نیز بیشتر به مواردی چون افغانستان و عراق اشاره شده است که قدرتهای جهانی در منطقه حاضر شده‏اند. با اینحال به نظر نمی‏رسد که این راه حل با اقبال فراوانی روبرو شود.
این کشور در میان 132 کشور فقیر جهان مقام اول را دارد. 1/68 درصد اهالی زیر خط فقر زندگی می‏کنند. از حیث فقر این کشور از بسیاری از کشورهای آفریقایی عقبتر است. بلندیهای قره ‏باغ بردشتهای شرقی تسلط دارد. نیروهای ارمنی با استقرار در این کوهها، راههای ارتباطی آذربایجان در این دشتها به ویژه راههای شمالی- جنوبی  آغ‏دام به گنجه را در تیررس توپخانه دارند. بازپس‏گیری این مناطق از ارمنیان در صورت تهاجم نظامی آذربایجان از سوی شرق با تلفات 10 به 1 به نفع ارمنستان منجر خواهد شد. مرز مشترک 11 کیلومتری آذربایجان با ترکیه در تیررس توپخانة ارمنستان قرار دارد. مرزهای آذربایجان نیز با ایران از 767 کیلومتر به 700 کیلومتر کاهش یافته است.پس از فروپاشی شوروی، روسیه تمامی پایگاههای نظامی خود را به غیر از پایگاه هوایی باکو حفظ کرده است. روسیه به دقت مراقب تحرکات آذربایجان و روابط این کشور با ترکیه و ناتو است. تعارض منافع میان کشورهای ایران، ترکیه و روسیه موجب طولانی و فرسایشی شدن مسئله قره‏ باغ شده است. مقامات آذربایجانی می‏کوشند گناه اشتباهات خود در بحران قره‏ باغ را به گردن دیگران بیندازند و خود را تبرئه نمایند.
قره‏باغ به نسبت ارمنستان از نظر اقتصادی وضعیت بهتری دارد. قره‏ باغ کمک خارجی بیشتری جلب کرده است. این کمکها از جانب کشورهای غربی و ارمنیان خارج از ارمنستان بوده است. با سرمایه‏های خارجی که حدود 3 میلیارددلار تخمین زده می‏شود، سوئیسی‏ها، آلمانی‏ها و انگلیسی‏ها کارخانجاتی را در قره‏ باغ  احداث شده است. روابط ایران و آذربایجان نیز سرد و پرتنش بوده است. در 18 مرداد 1374 حیدر علیف در آلماآتا به علی اکبر ولایتی گفت: «مواضع اصولی و مدبرانه ایران در منطقه و صحنه‏های بین‏المللی از جمله در بحران قره‏باغ همواره مورد قدردانی آذربایجان بوده و ما خود را مرهون کمکهای انساندوستانة ایران برای آوارگان بحران می‏دانیم.» البته چندی پس از این اظهارات، حیدرعلیف توانست بر اوضاع باکو مسلط شده و مسائل خود را با مسکو حل نماید.
مقامات باکو که از جلب توجه کشورهای بزرگ به معادلة نفت در برابر قره‏باغ ناتوان شده بودند، به اقداماتی چون نزدیک شدن به ناتو، گسترش همکاری با اسرائیل و تلاش برای ایجاد لابی آذری در کشورهای دیگر دست زدند تا شاید راهی مناسب برای مسئله قره‏باغ از طریق غیرنظامی بیابند.
در مرحله اول آذربایجان از سال 1994 به عضویت پیمان مشارکت برای صلح ناتو پذیرفته شد. از سال 1999 جمهوری آذربایجان در چارچوب شورای همکاری یورو آتلانتیک نیز با ناتو همکاری دارد. با خروج آذربایجان از پیمان امنیت دسته جمعی جامعه کشورهای مشترک المنافع، ناتوگرایی این کشور شدت یافت. در نوامبر 2001 بزرگترین تمرین نظامی ناتو در چارچوب برنامه مشارکت برای صلح، در آذربایجان برگزار شد. این امیدواری دیری نپایید چرا که در 16 مه 2003 جورج رابرتسون دبیرکل ناتو، در دیدار با نمایندگان مجلس ملی آذربایجان در باکو تصریح کرد که ناتو نمی‏تواند نقش مهمی در حل مناقشة قره‏ باغ ایفا کند. وی یادآور شد که تأمین امنیت پایدار در منطقه قفقاز بدون قدرتهای منطقه‏ای به ویژه روسیه امکان‏پذیر نیست.
مقامات آذربایجان که از وجود لابی قدرتمند ارمنی در کشورهایی مانند کانادا، لبنان، فرانسه و آمریکا و نقش موثر آنان در مسئله قره باغ آگاه بودند، نخستین کنگره آذریهای جهان را در اواخر سال 2001 در باکو برگزار کردند. در این کنگره بر تأسیس لابی آذریها بویژه در ایران، ترکیه، روسیه، آمریکا و گرجستان تأکید شد. در بودجه سال 2001 آذربایجان مبلغ 400 هزار دلار برای پشتیبانی از مراکز آذربایجانی‏ها در جهان پیش بینی و روز 31 دسامبر را به عنوان روز وحدت آذری‏های جهان تعطیل رسمی اعلام کردند.
اقدام دیگر مقامات آذربایجان گسترش روابط با اسرائیل بود. در دو ماه اول سال 2001 ماسالخ معاون وزیر خارجه اسرائیل دوبار از آذربایجان دیدار کرد. در 15 ژانویه 2001 او با حیدرعلیف گفتگو کرد. علیف به ماسالخ اطلاع داد که اسرائیل دوست آذربایجان است و فلسطین خاک وطن اسرائیلی هاست. دیری نپایید که همایش بین ‏المللی یهودیان قفقاز در باکو برگزار شد.

جنگ هاي صليبي - قسمت ششم

تجزیه و تحلیل جنگهای اول صلیبی
این موفقیت برای اروپایی ها بی نظیر بود. قرنها بود که اروپایی ها همواره
در برابر شرقی ها در حال عقب
نشینی بودند. هونها، ایرانی ها و دست آخر مسلمانان بارها قدرتهای اروپایی را در هم کوبیده بودند. این جنگها باایجاد حکومتی فرسنگها دور از خاک اصلی اروپا اولین کوشش اروپایی ها برای حکمفرمایی بر تمام دنیابود. پاپ از این لشکرکشی برای افزایش نفوذ کاتولیسم در جهان استفاده کرد و نشان داد که این فرقه از مسیحیت نسبت به ارتودکسها قابلیت جهانگیری بیشتری دارد. در تمام اردوهای صلیبی تعداد زیادی کشیش وجود داشت که به روحیه دادن و تشویق کردن سپاهیان می پرداختند و گاهی خود سلاح در دست می گرفتند.
بزرگترین فایده ایجاد حکومتهای صلیبی در شام کاهش فشار افزاینده سرداران
سلجوقی بر حکومت بیزانس بود. همانگونه که گفته شد بیزانس در جنگ ملازگرد تقریبا تمامی خاک آسیای صغیر را از دست داده بود و با شروع جنگهای صلیبی نه تنها توانست از فشار سلجوقی ها رها شود بلکه به یاری صلیبی ها توانست بسیاری از شهرهای ازدست رفته را بازپس بگیرد و تقریبا تمامی سواحل دریای مدیترانه را دوباره از آن خود کند.
بدنیست بدانید که سپاه اول صلیب خود را صلیبی نمی دانست و این کلمه تقریبا
صدسال بعد برای آنها بکارگرفته شد. اینان خود را بسادگی زائر می نامیدند.

جنگ هاي دوم صليبي
صلاح الدين ايوبي وارد ماجرا ميشود. صلاح الدين در قلعه تكريت واقع در عراق كنوني متولد شد.يوسف فرزند ايوب در سال 532هجري برابر با 1137ميلادي بدنيا آمد. ريشه آبا و اجدادي او قصبه دوين واقع در آزربايجان شمالي مي باشد. پدر ايوب همراه با پسرانش نجم الدين و اسد الدين به تكريت مهاجرت كرد . 



مجسمه صلاح الدين در دمشق

برخي نيز صلاح الدين را از كرد هاي روادي و برخي از مورخين او را منسوب به طوايف كرد در اشنويه آزربايجان غربي كرده اند(با توجه به اينكه كردها صد ها سال پس از اين تاريخ يعني در زمان صفويه – شاه طهماسب- بتدريج وارد آزربايجان شدند اين قول نيز معيد ترك و آزربايجاني بودن صلاح الدين مي باشد.) صلاح الدين سپس در دمشق به تحصيل پرداخت و وارد اردوي ترك اسلام شد(اردوي نورالدين محمد زنگي اتابك موصل ). صلاح الدين همراه اردوي برادر خود اسدالدين (شير كوه)راهي فتح مصر شد.

سرانجام اردوي ترك ، مصر را فتح كرد و فاطميان مصر را برانداخت. صلاح الدين در سن 35سالگي پس از ماجراهاي بسيار شاه مصر شد. (1173ميلادي)دوران صلاح الدين به كمك وزير كاردانش الفاضل (اهل عسگران در آزربايجان شمالي)دوران طلايي براي مصر بود كه سطح زندگي اهالي به طور چشمگير بالا رفت.اين دوران مصادف با رونق الازهر و صنعت و تجارت آزاد بود. در سال 1176ميلادي صلاح الدين سوريه را فتح و برادرش تورانشاه را به حكومت آنجا گماشت و به مصر برگشت.

تصرف اورشليم به دست سلطان صلاح الدين

در روز 20سپتامبر 1187اردوي سلطان ترك به باروهاي اورشليم رسيد (پس از جنگ مشهور حطين) در روز دوم اكتبر شهر سقوط كرد و تسليم سلطان صلاح الدين شد و بر خلاف مسيحيان كه در زمان تصرف اهالي مسلمان را قتل عام كردند ، مسلمانان اهالي مسيحي را مورد قتل و تجاوز قرار نداند. در سال 1190پاپ و پادشاهان مسيحي اروپا به بسيج نيرو و شروع جنگ ديگري عليه مسلمانان پرداختند. اینبار بسیج بسیار جدی تر بود به طوری که ریچارد اول پادشاه انگلیس معروف به ریچارد شیردل و فلیپ اگوست پادشاه فرانسه راساً وارد معرکه شده بودند و یک سال بعد در محاصره شهر عکا به اتفاق هم شرکت کردند. یک سال و نیم از زدوخورد میان نیروهای صلیبی و مسلمان میگذشت ولی هر بار شکست و پیروزی طرفین چنان نبود که قضیه را فیصله دهد و بدین ترتیب جنگ حالت فرسایشی به خود گرفته بود. دو پادشاه اروپایی و سپاهیانشان به رنج و صدمات زیادی گرفتار آمده بودند و ناچار به صلحی با سلطان تن در دادندقرار داد صلح یاد شده میان نیروهای متخاصم به مدت پنج سال به قوت خود پایدار بود. قهرمان سلحشور و سلطان سرزمين پهناور ايوبي كه سه پايتخت داشت ( قاهره، دمشق و حلب ) در حالي از دنيا رفت كه در منتهاي فقر و ناداري بود. با اينكه سلطان سلاطين ناميده ميشد اطرافيانش براي هزينه مراسم به خاك سپاريش ناچار شدند مبلغي را قرض كنند. سلطان در روز چهارشنبه چهارم مارس 1193 ميلادي در سن 57 سالگي در شهر دمشق پس از اداي نماز صبح جان به جان آفرين تسليم كرد.
 مورخان در عزاي از دست دادن صلاح الدين گفته اند: براستي پس از مرگ خلفاي راشدين، دنياي اسلام چنين ضربتي نخورد بود.
آرامگاه صلاح الدين در دمشق

خلاصه: 
جنگ دوم صلیبی برای باز پس گیری شام بین سالهای 49-1147 روی داد که سرانجامی نداشت .صلاح الدین ایوبی سردار ترک که در خدمت اتابکان موصل بود، خلافت فاطمیان مصر را برانداخته، سلطنت مصر، شام و بین النهرین را در اختیار گرفت و سلسله ایوبی ها را بینان نهاد و طی حمله ایی به مواضع مسیحیان ، اورشلیم را در 1189 تصرف کرد. این جنگ از سوی مسیحیان جنگ سوم صلیبی نامیده شد و طی آن ریچارد اول پادشاه انگلستان در سال 1192 پیمان صلح موقت با صلاح الدین منعقد کرد و به موجب آن یافا یا باریکه ای از ساحل به منظور آزادی زیارت قبر مسیح در اختیار مسیحیان باقی ماند.
جنگ های پراکنده صلیبی تا سال 1291 ( تقریباً مقارن با 690 ق) ادامه داشت
. ولی در پایان تمام این نبردها فلسطین که در ابتدا به تصرف مسیحیان درآمده بود ، از وجود نیروهای مسیحی خالی و دوباره به مسلمانان واگذار شد.

روایت این واقعه تاریخی که بیش از دو قرن از حیات سیاسی مسلمانان و مسیحیان را شامل می شود گرچه بازخوانی تاریخ است ولی مابه ازاء امروزین آن رویداد در پیش دیدگان مردمان جهان آشکار است. در سده اخیر نیز همچون سده اي قبلي تفرقه مسلمین و درگیری های فرقه ایی میان آنان فرصت را این بار  نه به مسیحیان که به یهودیان داد تا با برافراشتن اسطوره ی بی اساس "ارض مقدس یهودیان" فلسطین را خانه به خانه فتح کنند واینک در سایه بی تفاوتی های ملل، دول اسلامی و سازمانهای جهانی در حال مصادره بیت المقدس به نفع خویشند. شهری که به راستی می توان آن را مام تمام ادیان نامید در سایه خواب زدگی مسلمانان و تحریف کلیسای مسیحیان یک سره رنگ یهودی به خود می گیرد.

ادامه دارد...

سه‌شنبه، فروردین ۱۰، ۱۳۸۹

فرآیند و مولفه های صلح در قره باغ -قسمت اول

آقاي پرویز زارع شاهمرسی در يك مقاله تخصصي و جالب به فرآيند مذاكرات و مواضع و خواست هاي طرف هاي درگير مناضعه قره باغ پرداخته كه حاوي نكات بسيار جالبي مي باسد. اما به سبب طولاني بودن مقاله و رعايت حوصله خوانندگان اين مقاله طي دو نوبت به اطلاع خوانندگان محترم مي رسد.

تبریز سسی : از ماه مه 1994 وضعیت آتش‏بس و یا به تعبیر بهتر حالت نه جنگ – نه صلح در قره‏ باغ برقرار شده و گفتگوها در سطوح گوناگون انجام شده ولی تاکنون به نتیجه‏ای عملی نینجامیده است. در این گفتگوها هریک از طرفین مواضع خاصی را اتخاذ و بر آن پافشاری کرده‏اند.

دولت آذربایجان به عنوان یک اقدام اولیه، خروج واحدهای نظامی از منطقه و بازگشت آوارگان به خانه و کاشانة خود را خواستار است. جمهوری آذربایجان آمادگی خود را برای ارائة حق خودگردانی در بالاترین سطح به قره ‏باغ کوهستانی در ترکیب ساختار سیاسی خود اعلام کرده است که شکل و درجة این خودگردانی در طول مذاکرات و پس از کارشناسی دو طرف تعیین خواهد شد.  مقامات آذربایجان این ادعای مقامات ارمنی را که ارمنستان طرف اصلی آنها نبوده بلکه جنگ قره‏باغ توسط ارمنیان قره‏باغ انجام شده را به شدت رد کرده و دولت ایروان را به تجاوز به تمامیت ارضی خود متهم می‏کنند. البته ادعای مقامات ایروان با وجود حمایت کامل و پیوسته و آشکار آنان از ارمنیان قره‏باغ و حضور مستقیم نیروهای ارتش ارمنستان در جنگ علیه آذربایجان پذیرفتنی نیست.
آذربایجان همچنین معتقد است که پیشروی ارمنیان در جنگ قره‏باغ بدون پشتیبانی گستردة روسیه ممکن نبوده است. از این رو آذربایجانی‏ها روسیه را در مسئلة قره‏ باغ به عنوان مقصر اصلی قلمداد می‏کنند. به ادعای آذربایجان در فاصلة سالهای 1996 تا 1998 روسیه به ارزش یک میلیارد دلار سلاح سنگین از جمله موشکهایی را که تا باکو برد دارند، به صورت بلاعوض به ارمنستان داده است. البته باید افزود که تأکید بیش از حد برخی از مقامات آذربایجانی بر نقش فوق العادة روسیه در منطقه، خود تلاشی برای پوشاندن برخی بی‏کفایتی‏ها و سوءتدبیرها و جنگ قدرت میان نخبگان و مقامات آذربایجانی نیز می‏باشد.
در سال 2001 اکثریت گروهها و احزاب سیاسی و نیز نهادها و سازمانهای مردمی و غیردولتی آذربایجان که به تعداد 600 حزب سیاسی، تشکیلات غیردولتی، روسای آژانسهای اطلاع رسانی و مسئولان مطبوعات، شخصیتهای دینی، نمایندة روشنفکران می‏رسید، بیانیه‏ای امضاء کردند و در آن مواضع خود را در قبال مناقشة قره ‏باغ به شرح زیر به حیدرعلیف ، افکار عمومی، اعضای گروه مینسک و سازمانهای بین‏المللی اعلام نمودند. آنها معتقدند که مناقشه طی 4 مرحله که به ترتیب باید اجرا شود، قابل حل است:
1-   اراضی اشغال شده به طور کامل بازگردانده شده و تمامیت ارضی دولت حفظ شود.
2-   آذربایجانی‏هایی که سالها پیش از شوشا و سایر مناطق قره‏باغ کوهستانی وادار به کوچ اجباری شده‏اند، به موطن اولیه خود بازگردند و امنیت آنها تأمین شود.
3-   حق خودگردانی به قره‏ باغ کوهستانی به شرطی اعطا شود که حاکمیت اصلی در دست حکومت مرکزی آذربایجان باشد.
4-   اگر مناقشه از راههای صلح‏آمیز حل نشود و امکان آن وجود نداشته باشد، براساس نظامنامه سازمان ملل متحد و قطعنامه‏های شورای امنیت این سازمان، آذربایجان باید با قوة قهریه و نیروی نظامی، تجاوزکاران را از خاک خود بیرون کند.
در این میان حزب سوسیال دموکرات آذربایجان، موضع خود را با اندکی تفاوت از موضع یادشده اعلام نموده که به شرح زیر است:
1-   آذربایجان باید بازگشایی راههای ارتباطی و از سرگیری روابط خود را اعلام دارد.
2-   تعیین وضعیت سیاسی قره‏باغ کوهستانی در داخل ترکیب سیاسی آذربایجان باید طبق ملاحظات و شرایط زیر باشد:
الف) قره‏باغ کوهستانی باید در قالب جمهوری خودمختاری که شامل محل سکونت یکپارچة ارامنه و آذربایجانی‏های همین منطقه است، باشد.
ب) دالان لاچین که شامل راه شوسه است، تحت نظارت نیروهای بین‏المللی و گمرک آذربایجان باشد.
ج) قره‏باغ کوهستانی، منطقة آزاد اقتصادی اعلام می‏شود و برای توسعة این منطقه سرمایه و تسهیلات لازم جلب شود.
د) از سوی اقلیت ارامنه آذربایجان تشکیلات غیردولتی «بنیاد فرهنگی ارمنی» ایجاد شود. هزینه‏های این بنیاد از بودجه دولت آذربایجان و بخشی از مالیات تحصیل شده از ارامنه تأمین شود. دولت آذربایجان در امور فرهنگی، دخالت نخواهد کرد و این بنیاد دارای اعتبار و وجهة بین‏المللی خواهد بود و همچنین در امور داخلی خود نیز آزاد می‏باشد.
3-   آذربایجان باید جنبه‏ها و ابعاد مختلف خودگردانی که به ارامنه اعطاء خواهد کرد، را به طور آشکار اعلام کند.
4-   قبل از برطرف شدن کامل مناقشه و بحران، آذربایجان باید برقراری مجدد روابط اقتصادی و تجاری را اعلام نماید و در این زمینه موافقتهای لازم را امضاء کند.
5-   دولت آذربایجان باید اعلام کند که مانعی برسرراه ایجاد رابطه با ارامنه از سوی سازمانهای دولتی و غیردولتی به وجود نخواهد آورد.
6-   آذربایجان به دولتهای قفقاز جنوبی و سازمانهای بین‏المللی اعلام کند که با نهادهای غیردولتی که با اهداف صلح‏جویانه در منطقه فعالیت می‏کنند، همکاری خواهد کرد.
7-   در مرحله آخر دولت آذربایجان با رهبران قره‏ باغ کوهستانی به طور مستقیم وارد مذاکره می‏شود. در این مذاکرات از طرف دولت آذربایجان نخست وزیر، وزیر کشور، رئیس کمیسیون مناسبتهای ملی و یا یکی از مشاوران رئیس جمهور می‏توانند شرکت کنند.
آذربایجانیهای قره‏باغ نیز تقریباً موضعی نزدیک به مواضع باکو دارند. تشکیلاتی به نام «آزادی قره‏باغ» با حضور نمایندگان مردم مصیبت دیدة قره ‏باغ شکل گرفته است. این تشکیلات عقیده دارد که سرزمین‏های اشغال شده هرچه سریع‏تر باید از طریق نظامی بازپس گرفته شود و آوارگان به خانه و کاشانه خود بازگردند و بعد از آن به منظور برقراری صلح دائمی و باثبات بین جمهوری‏های آذربایجان و ارمنستان، در داخل خاک آذربایجان برای ارمنیان مقیم این کشور و در داخل خاک ارمنستان برای آذربایجانی‏های رانده شده از خاک این کشور، ساختار تشکیلاتی خودفرمان، مورد مذاکره قرار گیرد. در این زمینه ضروری است، ملاحظات و قیود نهادهای بین‏المللی از جمله سازمان ملل متحد، سازمان امنیت و همکاری اروپا و نهادهای حقوقی بین‏المللی نیز مورد توجه باشد.
این تشکیلات معتقد است که همزیستی مسالمت‏آمیز آذربایجانی‏ها و ارمنیان ساکن در آذربایجان و ارمنستان در صورت توجه به اصول زیر تأمین خواهد شد:
- ساختارهای حکومتی که در این خصوص در دو کشور ایجاد خواهد شد، باید از نظر حقوقی، اختیارات  و مسئولیتها باهم متناسب باشند.
- پس از موافقت ارمنستان، طرح اجرایی توافقات تهیه شده و اقدامات اجرایی از جانب دو طرف برای تحقق توافقات انجام شده، صورت گیرد.
این تشکیلات برآن است که صلح دائمی در منطقه تنها در صورت حل عادلانه مناقشه برقرار خواهد شد. جامعة جهانی تنها در شرایط صلح دائمی و عادلانه که مغلوب و غالب وجود نداشته باشد و هیچکس نتواند با استفاده از پاکسازی قومی و تجاوز به مقاصد سوء خود نایل شود، می‏تواند به حیات خود ادامه دهد.
دولت ارمنستان در مذاکرات صلح شدیداً بر حق تعیین سرنوشت ارمنیان قره‏باغ تأکید دارد ولی حتی خود نیز در اینکه آیا از استقلال قره‏باغ حمایت نماید یا طرح الحاق قره‏باغ با ارمنستان را دنبال نماید، دچار تردیدهای فراوانی است. به نظر می‏رسد که مقامات ایروان طرح مسئلة الحاق قره‏باغ با ارمنستان را که پیشتر برآن تأکید می‏شد و حتی ابراز این خواسته منشأ اصلی بروز جنگ در قره‏باغ بود، عملاً کنار گذاشته‏اند. چرا که طرح این مسئله علاوه بر پیچیده کردن مسئله، برسر راه «استقلال» قره‏باغ از آذربایجان نیز مانع ایجاد می‏کند. علاوه بر آن دولت ارمنستان به تعقیب سیاست توسعه‏طلبی ارضی متهم شده و در مجامع جهانی دچار انزوا می‏شود. گواینکه طرح تغییر مجدد مرزها خود ارمنستان را که در کنار بزرگترین دشمن خود ترکیه در خطر قرار می‏دهد.
در ماه آوریل 2001 پارلمان ارمنستان با تبعیت قره‏باغ کوهستانی از آذربایجان در هر شکل و فورمی که باشد و همپنین واگذاری هراندازه از خاک ارمنستان مخالفت کردند. اکثریت قریب به اتفاق نیروهای سیاسی در زمینة مناقشة قره‏باغ موضع سازش ناپذیر دارند. این گرایش براین اعتقاد است که حتی بعد از حل مناقشه از طریق سیاسی، اراضی اطراف قره‏باغ کوهستانی، به آذربایجان برگردانده نشود. شعار آنها این است که این زمینها را نمی‏توان اشغال شده فرض کرد و لازم است که آنها را اراضی آزاد شده نامید و این سرزمینها نیز باید مانند قره‏باغ از نظر قومی خالص شوند یعنی فقط ارمنیان ساکن آن باشند. یکی از سازمانهایی که تندروتر از دیگران است، «سازمان دفاع از اراضی آزاد شده» است. جیرایر سفیلیان یکی از رهبران این سازمان اخیراً اعلام کرده است:
«تنها امتیازی که ما به آذربایجان می‏توانستیم بدهیم، همانا توقف جنگ در سال 1994 بود زیرا اگر ما جنگ را متوقف نمی‏کردیم، می‏توانستیم کل کشور آذربایجان را نابود سازیم.» 
مقامات ارمنی قره ‏باغ کوهستانی به دنبال اعمال حق تعیین سرنوشت خویش هستند. رهبران فعلی خان‏کندی براین اعتقادند که این منطقه تحت حاکمیت یک دولت مستقل و جدید باید توسط نهادهای بین‏المللی پذیرفته شود و در این زمینه موارد زیر را مطرح می‏کنند:
- در خصوص قرار گرفتن قره‏باغ کوهستانی در داخل ترکیب سیاسی آذربایجان، غیر از مصوبة سال 1921 شعبة قفقاز حزب کمونیست، سند دیگری وجود ندارد.
- اعلام استقلال جمهوری قره‏باغ کوهستانی نیز در زمان حکومت کمونیست صورت گرفته و رفراندومی که در دسامبر سال 1991 در این زمینه به عمل آمد، نشانگر دموکراتیک بودن این فرآیند است.
- رهبری قره‏باغ کوهستانی براین باور است که آنها در جنگ با ارتش آذربایجان پیروز شده‏اند و به عنوان طرف پیروز دارای امتیازات ویژه‏ای هستند که باید در جریان تعیین وضعیت سیاسی این منطقه از آن بهره بگیرند و در طول تاریخ سابقه ندارد که قوم پیروز دوباره زیر فرمان قوم شکست خورده قرار گیرد.
- برای تأمین امنیت ارمنیان در قره‏باغ کوهستانی که به صورت کشوری مستقل خواهد بود، ارتش مخصوص این جمهوری به عنوان ضمانت این امر باید فعالیت داشته باشد.
- اتحاد کشور مستقل قره‏ باغ کوهستانی با جمهوری ارمنستان به عنوان هدف نهایی محسوب می‏شود.
- در خصوص اراضی غیرارمنی‏نشین آذربایجان که به تصرف قوای نظامی ارمنی درآمده است، این دیدگاه وجود دارد که پس از دادن حق استقلال به قره‏باغ کوهستانی این اراضی آزاد خواهد شد. 
در حال حاضر با وجود تلاش بی‏اندازة ارمنیان برای شناسایی استقلال قره‏باغ از سوی کشورهای مختلف، کاری از پیش نرفته است. هیچ کشوری حتی خود ارمنستان حاضر نشده است با پذیرش این استقلال و تغییر مرزهای بین‏المللی خود را در معرض خواسته‏های احتمالی و خطرات آتی که خود او را تهدید می‏کند، قرار دهد. ارمنیان هزینه‏هایی فراوانی از نظر مادی و جانی صرف کرده‏اند ولی هنوز به هدف خود نرسیده‏اند. هیچ کشور قدرتمندی حاضر نیست عواقب ناشی از تغییر مرزهای بین‏المللی را در منطقة پرتنش قفقاز برعهده گیرد.
با همة این احوال ارمنیان و آذربایجانیها هردو به اصول پذیرفته شدة حقوق بین‏الملل استناد می‏کنند. ارمنیان اصل حق ملل برای تعیین سرنوشت خود را اساسی می‏دانند و آذربایجانیها اصل احترام به تمامیت ارضی کشورها را مورد توجه قرار می‏دهند. توجه به منشور سازمان ملل متحد نمایانگر این نکته است که توسل به شیوه‏های صلح‏آمیز در جای جای این منشور مورد تأکید قرار گرفته است و اصل حق ملل برای تعیین سرنوشت خود نمی‏تواند دست‏آویزی برای اقدامات خصمانه و تجاوز به مرزهای یک کشور باشد. در بند 4 مادة 2 این منشور آمده است:
«کلیة اعضاء در روابط بین‏المللی خود از تهدید به زور یا استعمال آن علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر کشوری، و یا از هر روش دیگری که با مقاصد ملل متحد مباینت داشته باشد، خودداری خواهند کرد.» در مادة 7 نیز آمده است: «هیچ یک از مقررات مندرج در این منشور ملل متحد را مجاز نمی‏دارند در اموری که ذاتاً جزء صلاحیت داخلی هر کشوری است دخالت نماید و اعضاء را نیز ملزم نمی‏کند که چنین موضوعاتی را تابع مقررات این منشور قرار دهند.»
بسیاری از پژوهشگران برآنند که برتری یکی از این اصول نسبت به دیگری در اکثر اوقات از شرایط سیاسی موجود در جهان تبعیت می‏کند. مثلاً در دوران جنگ سرد، اصل حاکمیت ملی کشورها و خدشه‏دار نبودن مرزهای رسمی همواره نسبت به اصل دیگر برتری داشت. پس از پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی، وضعیت دگرگون شد. از آن زمان به بعد نسبت این دو اصل بر اساس ملاحظات نوینی شکل گرفت که یکی از مهمترین آنها نظم نوین جهانی بود. اندیشمندان آمریکایی هالپرین و شیفر وضعیت جدید را چنین بیان می‏کنند:
«خاتمة دوران جنگ سرد، جامعه جهانی را به صورت غیرمترقبه‏ای با وضعیتی مواجه ساخت که در شرایط جدید، ملت‏ها در قالب‏های مختلف، مطالبات زیادی را در خصوص حق تعیین سرنوشت پیش کشیدند. بعد از فروپاشی شوروی نمی‏شد ادعا کرد که مرزهای قبلی باید بدون تغییر باقی بماند. ولی بازهم این بدین معنا نبود که بین حق تعیین سرنوشت و حق حفظ تمامیت ارضی کشورها، تضاد اساسی پیش آمده است.»
ارمنیان برخواستة خود پافشاری می‏کنند. به اعتقادشان «دوران جنگ سرد پایان یافته است و نباید دو اصل حق تعیین سرنوشت و حفظ تمامیت ارضی کشورها را در مقابل یکدیگر قرار داد.» ینوکیان عقیده دارد:
«هرچند بر اساس اصل خدشه‏ناپذیر بودن اراضی کشورها، اشغال بخشی از خاک یک کشور توسط کشوری دیگر ممنوع است، اما بر اساس اصل حق تعیین سرنوشت، ملت‏ها می‏توانند به صورت آزاد باهم متحد شوند و ساختار سیاسی و دولتی مستقل داشته باشند و در این راستا که هدف بسیار والایی است، وقوع جنگ نیز مورد تأیید می‏باشد.»
وارتان اسکانیان وزیرخارجة ارمنستان در  11 مرداد 1383 به نشریة انترناسیونال گفت:
«یک بند اساسی برای ما وجود دارد و آن حق تعیین سرنوشت ساکنین قره‏باغ می‏باشد. از نزدیک به شواهد نگاه کنیم، از لحاظ حقوقی، تاریخی و فرهنگی این زمین به ارامنه متعلق می‏باشد. در دورة اتحاد شوروی آن به آذربایجان واگذار شده بود. باکو باید این واقعیت را بپذیرد. ارامنه هیچگاه آن را آذربایجان نخواهند داد.»
ارمنیان در این ادعا، به گفته‏های یک حقوقدان آلمانی به نام لوکترهاندت در کتابش «حق تشکیل دولتی مستقل در قره‏ باغ کوهستانی مطابق با حقوق بین‏المللی» استناد می‏کنند. به نظر لوکترهاندت در موارد عادی، طبق حقوق بین الملل، حق حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها برحق تعیین سرنوشت ملتها برتری دارد اما برای موارد استثنایی ملاحظات دیگری وجود دارد. در مواردی که حقوق اقلیتها به طور غیرقابل تحمل و شدیدی نقض شود، در این صورت حق تعیین سرنوشت آن اقلیت، نسبت به حق حاکمیت و تمامیت ارضی کشور رجحان پیدا می‏کند. با اینحال ادعای ارمنیان مورد قبول واقع نشده است. به نظر آذربایجانی‏ها حق تعیین سرنوشت یکی از اصول پذیرفته شده در جامعه جهانی است و هر کشوری نمی‏تواند با توجه به منافع خود این اصول را تفسیر کند. از سوی دیگر آیا ارمنیان حقی را که برای ارمنیان قره‏باغ قائل شده‏اند، برای اقلیتهای قومی موجود در ارمنستان نیز در نظر می‏گیرند؟ آیا پذیرفته است که کشور دیگری یکی از اصول حقوق بین المللی را به رأی خود تفسیر کرده و به ارمنستان حمله نظامی نماید؟ آنوقت ارمنیان به چه چیزی استناد خواهند کرد؟
از نظر حقوقی آذربایجان در موضع محکمتری قرار دارد. تمامیت ارضی آذربایجان را تمام اسناد بین‏المللی تأیید کرده‏اند و پس از مذاکرات اخیر جورج واکر بوش و ولادیمیر پوتین، بیانیة مشترکی توسط این دو در خصوص مناقشات قومی صادر شد که موضع آذربایجان را مورد تأیید قرار داده و سبب تقویت آن شده است. در حال حاضر با وجود اصرار مقامات ارمنی، مراحل حقوقی در مسئلة قره‏باغ کاملاً به بن بست رسیده است. نمایندة پیشین روسیه در سازمان امنیت و همکاری اروپا در کنفرانس «صلح، ثبات و ایجاد فضای اعتماد در قفقاز جنوبی» که در 25 آوریل 2002 در ایروان برگزار شد، گفت:« خداوند، شما را از جستجوی راه‏حل‏های حقوقی نگهدارد.» ولادیمیر کازیمیروف نیز اظهار داشته است که راه‏حل این مناقشه فقط می‏تواند سیاسی باشد و اگر این سخن به مذاق برخی خوشایند نیست، اهمیتی ندارد. از نظر سیاسی دربارة این راه‏حلها گفتگو شده است:
ادامه دارد...

Urmu gölünün ölmesin

 13فروردين طبيعت گونو هپ بير ليكده اورمو تبريز كورپوسو اوستونده بوتون آذربايجانليلار اللرينده بير شوشه سو ايله ييغيشيب و اوز ايكازلارين سوروملو شخصلر و اورگانلارا بيلديرجكلر. من و ياخينلاريم اوردا اولاجاييق ، سن منيم گوزل وطنداشيم منيمله اوردا اولاجاق ميسين ؟
آذربايجانيميزي قورويوب محافيظه ادك، آذربايجانيميز چول اولماسين ، درياميز قوروماسين . عزيز وطنداش هه ده وطن سني بكلير.

اورمو گولو    دالغالارين     قالخاندا
شيمشك ووروب ايلديريملار چاخاندا
جوشقون چايلار شاريلداييب   آخاندا 
شيرين سولار گليب سن ده دولارسان
قورومازسان  دونيا بويو     قالارسان

جنگ هاي صليبي - قسمت پنجم

پس از اتمام ساخت وسایل ضدحصار شواری جنگی نقشه زیر را تدوین کرد:
1- گادفری به همراه برج های متحرک و شوالیه ها از طرق شمال و شرق
2- پیاده نظام و کمانداران به ریاست ریموند از جانب جنوب
3- قلعه کوبها و منجنیق ها به فرماندهی تانگرد و روبارتوس از طرف غرب.

در ساعت 3 پس از نیمه شب 22 شعبان 493(14 جولای 1099) صلیبیون پس از دعا و مناجات حمله خود را به بیت المقدس آغازکردد. تا غروب فردا آتش جنگ کماکان شعله ور بود و مدافعان و مهاجمان یکدیگر را هدف قرار می دادند.
فردای آن روز شدت حملات مدافعین داشت سپاه صلیب را منهزم می کرد که بخت به یاری گادفری آمد. یکی از منجنیقهایی او که در حال پرتاب آتش بود توانست یکی از منجنیقهای مسلمانان را که بالای حصار بود به آتش بکشاند. باد آتش و دود را به سمت مدافعین می برد و آنها ناچار از بالای حصار پایین آمدند تا پس از خاموش شدن آتش دوباره بالای آن روند. گادفری که بر بالای یک برج متحرک قرارداشت وضعیت را می دید و دستور داد تا برج را به کنار دیوار حصار کشیده و از آنها به همراه شوالیه هایش به بالای حصارپرید و به سرعت پایین آمده و دروازه شهر را گشود.
شوالیه های و پیاده نظامی که پشت دروازه بودند به سرعت وارد شهر شدند و از سوی دیگر نورمنها نیز دیوار شهر را با قلعه کوب خراب کردند و از جانب دیگر به داخل شهر سرازیر شدند. شهر پس از 4 ساعت زد و خورد سقوط کرد.(23 شعبان493و 15 جولای 1099)
گروهی از مدافعین به شهر عسقلان رفتند و گروهی در قلعه ای خارج از مسجد اقصی به نام محراب داوود سنگر گرفتند.
اروپاییان که از بوی خون مست شده بودند شروع به کشتار مردم کردند و نه تنها مسلمانان بلکه یهودی ها و مسیحیان اردتودکس را از دم تیغ گذراندن. مردمی که در مسجد قبه الصخره جمع شده بودند تماما کشته شدند تا جایی که گادفری بعدها در نامه خود به پاپ نوشت: خون تا زانوی افراد می رسید. یهودیانی که در معبد خود متحص شده بودند نیز زنده زنده سوزانده شدند.
مدافعینی که در قلعه محراب داود بودند پس از 3 روز از مسیحیان امان گرفته و خود را به دیگر مدافعین در عسقلان رساندندد. این شهر در نزدیکی مدیترانه و تابع خلافت فاطمیون مصر بود و حصاری محکم داشت. خلیفه مصر المستعلی بالله وزیر خود الافضل را با سپاهی بزرگ به یاری بیت المقدس فرستاد. این سپاه در راه خود به عسقلان رسید و پشت شهر اردوزد. صلیبیون شبانگاه به سپاه مصرتاختند. الافضل که غافلگیرشده بود به مصر بازگشت و تعدادی از سپاهیانش داخل شهر موضع گرفتند. صلیبیون شهر را محاصره کردند و در نهایت با گرفتن 20 هزار دینار طلا دست از محاصره کشیدند.
پس از سقوط شهر در شورایی پادشاهی شهر به تانگرد پیشنهاد شد که او سرباز زد و پس از آن پادشاهی به گادفری پیشنهاد شد. او پذیرفت که بدون داشتن عنوان پادشاهی و تاج بر شهر حکومت کند. گادفری گفت: در جایی که بر فرق مبارک عیسی(ع) تاج خار گذاشته اند من چگونه می توانم تاج طلا بر سر نهم." قرار شد که گادفری با عنوان "حامی قبر مسیح" حکومت کند.
با اشغال بیت المقدس صلیبیون دارای 4 منطقه تحت نفوذ در آسیا شده بودند.
1- کنت نشین اودسا (اودسا، سروج، بیره در شمال غربی و جنوب سوریه امروزی) که در دست بالدوین برادر گادفری بود.
2- شاهنشین انطاکیه (در سوریه امروزی) که در دست بوهیموند بود.
3- کنت نشین طرابلس که در دست ریموند بود.(بندر لاذقیه و اطراف آن، خود شهر طرابلس هنوز در محاصره بود. این محاصره 5 سال به طول انجامید و یکی از طولانی ترین محاصره های تاریخ بوده است. لبنان امروزی)
4- پادشاهی لاتین اورشلیم(بیت المقدس، رمله، حیفا،یافا) که در دست گادفری بود.
این 4 ناحیه مناطقی برای حملات بعدی به سرزمینهای مسلمانان شد. دسته های مهاجر و جنگجوی مسیحی در اروپا بر کشتی می نشستند و پس از عبوراز مدیترانه بر ساحل این مناطق فرود می آمدند. پس از فتح قطعه ای از خاک مسلمین بر روی آن قلعه ای به سبک اروپایی ها می ساختند و زمینها را بنا بر سنتهای فئودالی خود بین سرکرده هایشان تقسیم می کردند. این جریان مهاجرت تا 2 قرن بعد که جنگهای صلیبی با پیروزی مسلمانان به اتمام رسید ادامه یافت.
البته این یک روی سکه است. پس از فتح اورشلیم بسیاری از شوالیه ها که هدفشان تنها آزادی مزار مسیح(ع) بود به وطن خود بازگشتند.
گادفری پس از رسیدن به حکومت اورشلیم دستورداد تا شورایی از کشیش ها قانونی برای کشور تازه تاسیس اش وضع کنند. این شورا تصویب کرد که 4 ناحیه فتح شده توسط صلیبیون باید مطابق با قوانین فئودالیسم اروپای غربی اداره شود و سیستم ارباب-رعیتی باید در آن حاکم باشد.
صلیبیون کم کم با نشست و برخواست با مسلمانان و گرفتن زن از مسیحیان شام خوی وحشی خود را کنار گذاشتند. تعدادی از آنان صحبت کردن به زبان عربی را فراگرفته و مانند اعراب زندگی می کردند. قالیهای ایرانی و میز و صندلی به خانه شان راه یافت و تا آنجا پیش رفتند که گاهی با حکام مسلمانان بر علیه دیگر سرکردگان صلیبی طرح دوستی می ریختند.
فرقه مهمان نوازان
همانگونه که ذکر شد بسیاری از شوالیه ها که فقط به خاطر تعلق دینی به جنگ آمده بودند پس از فتح بیت المقدس به اروپا بازگشتند و سپاه گادفری دچار کمبود افرادشد. گادفری اعلام کرد هر کسی که یک سال و یک روز در خانه ای ساکن شود آن خانه از آن وی می شود و هر کسی که یکسال و یک روز درخانه ای نباشد مالکیت آن را از دست می دهد ولی بازهم شوالیه ها از شهر خارج شدند تا تعداد آنها در اورشلیم به 200 نفر کاهش یافت.
هرچند که با ورود زائران گادفری از آنها سربازگیری می کرد اما درنهایت تصمیم گرفت که یک سپاه ثابت بوجود بیاورد. از این رو تعدادی از فرزندان نامشروع نجبای فرانسوی را گرد آورد و با نام فرقه "مهمانداران در سال 1118 م تعدادی از نجبای فرانسه فرقه دیگری به نام "سواران معبد" یا "تمپلر" تشکیل دادند.
 آنها پس از تقدیس به وسیله پاپ کارشان بالاگرفت و در جوار معبد سلیمان یک قلعه بزرگ مانند قلعه های اروپایی ساختند. کم کم ثروت گروه سواران معبد زیاد شد تا در 13 اکتبر سال 1307 توسط پاپ کلمان پنجم محکوم به کفر و الحاد شدند و تقریبا تمام آنها دستگیر و کشته شدند و اموال آنها توسط پادشاه فرانسه توقیف شد. از آن روز به بعد بود که 13 روز نحس تقویم شد و هنوز به نحسی معروف است.
بگذریم...
در اواخر قرن دوازدهم نیز شوالیه های آلمانی فرقه ای به نام "سواران آلمان " تاسیس کردند که مانند فرقه های بالا وظیفه حفاظت از زائران را برعهده داشت.
پس از سقوط
پس از سقوط اورشلیم کشورهای اسلامی وارد یک دوره هرج و مرج شدند. اسماعیلیه به کشتن و ترور سران سیاسی پرداخته بود. کشور سلجوقی در آشفتگی فرو رفته بود و مرکزیت آن از بین رفته بود و هر منطقه ای به دست یک سردار افتاده بود. حکومت مصر نیز وضع مناسبی نداشت و جنگ قدرت بین خلیفه فاطمی و وزیر او درجریان بود.
در این اوضاع عده ای شوالیه های اروپا که سرشان بی کلاه مانده بود به طمع رسیدن مال و اموال و غنیمت و ملک و زمین و شهرت و افتخار به سمت قسطنطنیه به راه افتادند. (1101م) در نهایت یک لشکر بزرگ در حدود 250 هزار نفر به نزدیک قسطنطنیه رسید. امپراطور بیزانس از رایموند حاکم طرابلس خواست که به سران این سپاه جدید مذاکره کند و آنها را از ورود به قسطنطنیه بازدارد. در ضمن به آنها وعده دهد که در صورت واگذارکردن زمینهای تصرف شده از مسلمانان به امپراطور بیزانس او کشتی و آذوقه لازم برای صلیبیون را در اختیارشان می گذارد. صلیبی ها توسط رایموند به حکم امپراطور گردن نهادند و با کشتی های بیزانسی در خاک آسیای صغیر پیاده شدند. در اینجا اردوی صلیبیون به سه دسته تقسیم شد:
دسته اول که از سواران لمباردی و فرانسه و یک دسته از سپاه بیزانس تشکیل شده بود استعداد 100 هزار نفر داشت و به سرکردگی رایموند حرکت کرد. در آن زمان بوهیموند پادشاه انطاکیه توسط امیرگمشتکین سلجوقی اسیر و در شهر سینوپه زندانی بود. رایموند تصمیم گرفت که اول به نجات بوهیموند بشتابد پس به سوی آنکارا حرکت کرد. در آنجا سرکرده بیزانسی او را مجبور کرد که آنکارا را تصرف کرده و به او واگذار کند. رایموند پس از 6 روز محاصره شهر را فتح کرد و تحویل سپاه بیزانس داد و بعد به سمت شمال و سینوپه حرکت کرد. در نزدیکی هالیس قلیچ ارسلان و کتبوغا با هم بر سرش ریختند و سپاهش را در هم شکستند و خود رایموند بزحمت فرارکرد و به سوی انطاکیه گریخت.
ستون دوم سپاه صلیب به سمت هراکلیه حرکت کرد و در دامنه های کوه توروس توسط سپاه مشترک قلیچ ارسلان و کتبوغا محاصره شد و تمام سپاهش کشته شدند.
ستون سوم مرکب از جنگجویان آلمانی بود نیز قصد داشت خود را به ستون دوم برستاند که در هوالی هراکلیه توسط قلیچ ارسلان و کتبوغا منهزم شدند. (496ه.ق-1102م
در نهایت تعداد معدودی از این 3 سپاه توانستند خود را به انطاکیه برسانند.
در فلسطین گادفری ابتدا چند دژ در نزدیک نهر اردن بناکرد و بعد به شهر ارسوف لکشر کشید ولی پس از مقاومت مردم شهر از آنجا بازگشت و بعد با تانگرد به طبریه رفتند و آنجا را مسخر کرده و تانگرد را به حکومت آنجا منصوب کرد. گادفری در 1 ژوئیه 1100 م یعنی یکسال و سه روز پس از فتح بیت المقدس مریض شد و مرد.
چون پادشاه اورشلیم وارثی نداشت برادرش به جای او منصوب شد. همان طور که گفته شد برادر گادفری بالدوین حاکم اودسا شده بود. او پسر عمویش بالدوین را در اودسا گذاشت و خود با عجله به سوی بیت المقدس آمد که در نزدیک بیروت با سواران امیر دمشق برخوردکرد. او از میان آنها فرارکرد و پس از رسیدن به بیت المقدس به شهر عسقلان لشکر کشید.
در 10 کیلومتری شهر سپاه مصر با سپاه صلیبیون درگیر شد و آنها را فراری داد. بالدوین پس از آن با کمک تجار ایتالیایی از راه دریا به ارسوف لشکر کشید و آنجا را فتح کرد. پس از آن شهرهای قیصریه و اوباتریدا را فتح کرد ولی دوباره در هنگام حمله به عسقلان شکست خورد و به اورشلیم بازگشت.
در سال 1104 م باز با کمک تاجران ایتالیایی از راه دریا به عکا حمله کرد و شهر عکا که مهمترین بندر فلسطین بود سقوط کرد. بیروت پس از دو ماه محاصره سقوط کرد.
پس از آن پادشاه نروژ به همراه دویست کشتی و 10000 سرباز در یافا پیاده شد و بالدوین با کمک او به صیدا حمله کرد و آنجا را فتح کرد.(1110م)
در سال 1118 م(512ه.ق) بالدوین در راه حمله به مصر مرد و وصیت کرد پسر عمویش بالدوین که خود به عنوان حاکم در اودسا منصوب کرد بود پادشاه بیت المقدس شود. بالدوین به نام بالدوین دوم بر تخت نشست و اودسا را به ژوسلین سپرد.
بالدوین دوم در سال (1121م) برای نجات ژوسلین از دست ملک بن بهرام سلجوقی به اودسا لشکر کشید ولی در نزدیک قلعه خرنبرت توسط ملک بن بهرام محاصره و اسیر شد.
در سال 1124 م شهر صور به دست صلیبی ها افتاد. بالدوین دوم در سال 1126 م با پرداخت خونبهایی زیاد آزادشد و دوباره سلطنت را در دست گرفت و در سال 1131م مرد. پس از او دامادش فولک یکسال سلطنت کرد و پس از آن پسر فولک با نام بالدوین سوم با 13 سال سن بر تخت نشست.
در نهایت این سلسله توسط صلاح الدین ایوبی برچیده شدند.
رایموند حاکم طرابلس در هنگام محاصره این شهر کشته شد و پسرش در نهایت در سال 1108 م توانست طرابلس را تسخیر کند.(503 ه.ق)
وقایع مهم جنگهای اول صلیبی در اینجا به انتها می رسد. در این زمان تقریبا تمامی ساحل مدیترانه ای کشورهای فعلی سوریه، لبنان و فلطسین در دست صلیبیون بود و از بنادر این مناطق به عنوان سکویی برای ورود نیروهای جدید از اروپا و از طریق دریا استفاده می شد. 
ادامه دارد...